Giờ đây... Lần đầu tiên tôi có thể tận mắt nhìn ông, Stalin nằm đó ngay
gần chỗ tôi đứng. Một khuôn mặt nghiêm nghị, nhợt nhạt, nhưng không
chút lo âu vương vấn cuộc đời. Tôi lần theo những gì đã làm nên sự nghiệp
của ông, chỉ có cái gì đó làm ông bận tâm, chính điều đó đã tạo ra cảm
giác lẫn lộn.
Năm 1951, Raisa Maksimovna Titorenko, một nữ sinh khoa Triết
(nghiên cứu chủ nghĩa Marxist Leninist) đã làm đảo lộn thế giới nội tâm
của Mikhail Sergeevich. Mikhail yêu Raisa ngay từ cái nhìn đầu tiên, còn
Raisa lại không như vậy, thậm chí có lúc cô không muốn mối quan hệ này,
nhưng sự kiên trì của Mikhail Sergeevich khiến cô mềm lòng và họ dự định
kết hôn vào tháng 6/1952. Mikhail cùng cha lao động cật lực. Bán hết số
lương thực đã thu hoạch và với tiền lương đi làm của hai bố con, họ cũng
dành dụm được món tiền kha khá, 1.000 rúp − vào thời điểm đó là cả một
gia tài. Lúc này, Mikhail Sergeevich và Raisa có thể tổ chức đám cưới. Hôn
lễ của họ được tổ chức ngày 25/9/1953 và nhân dịp này, Mikhail Sergeevich
đã mua cho mình bộ com-lê đầu tiên. Tuy vậy, họ không thể sống chung
trước con mắt tò mò ở trường đại học. Họ sống ở hai khu ký túc riêng và cứ
vào khoảng 11 giờ khuya, chuông điện thoại trong phòng Raisa lại reo, một
giọng nói rắn rỏi vang lên, lúc nào cũng là câu nói: “Người bị cấm vào
phòng em đây!” Mọi việc thay đổi vào tháng 12/1953 khi Đoàn thanh niên
Komsomol có ý kiến và sau đó họ được phép sống chung. Cha ông yêu
thương con dâu hết lòng nhưng mẹ ông lại có thái độ thờ ơ, lãnh đạm.
Năm 1955, Gorbachev tốt nghiệp xuất sắc nhưng ông không nhiệt tình
với luận văn tốt nghiệp của mình, nói về tính ưu việt của nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa so với nền dân chủ tư sản. Về trình độ học vấn, Raisa vượt trội
hơn Mikhail, cô tốt nghiệp sớm một năm và sau đó học lên tiến sĩ. Mikhail
cũng được mời tham gia nghiên cứu luật cho nông trang tập thể nhưng ông
từ chối vì cho rằng đó không phải là lĩnh vực ông quan tâm. Tuy vậy, là một
cán bộ Đoàn Thanh niên Komsomol, ông còn là thành viên của ủy ban
chuyên trách phân công việc cho những sinh viên mới ra trường. Cùng 12
