16
_ YÊU (chỗ ngang thắt lưng) nó là Phủ của Thận. Nếu bịnh nhân không uốn ñi lật lại ñược, ñó là Thận sắp bị
hỏng.
_ ðầu gối là Phủ của gân (cân). Nếu bịnh nhân không co vào duỗi ra ñược, lúc ñi thời cứ phải khom khom….
ðó là gân sắp bị bại.
_ Cốt (xương) nó là Phủ của Tủy. Nếu bịnh nhân không ñứng lâu ñược, hoặc ñi thời lảo ñảo… ñó là xương sắp
bị bại.
Vậy con người ñược Phủ-khí mạnh thời sống, trái lại nếu mất thời chết.
Kỳ-Bá nói :
-.
Tạng thuộc âm, Phủ thuộc dương ; thu-ñông thuộc âm, xuân-hạ thuộc dương. Thận chủ về cái khí bế tàng
của mùa ðông, mà lại Trung-thịnh Tàng-mãn, vậy ñó là cái tinh của Thận-tạng hữu dư ; Bàng-quang chủ về cái
khí Hạ-thịnh của Thái-dương, mà lại tiểu tiện bất cấm, ñó là do cái khí của bàng quang bất túc. Gọi là TIÊU. ðó là
những chứng trạng với 4 mùa.
Nếu nên thái quá mà lại bất túc, gọi là “TINH” tức là cái tinh của Thận tạng bị tiết ra ngoài. Nếu bất túc mà lại
hữu dư, gọi là “TIÊU” tức là cái thủy của Bàng-quang ; lại chứa lại ở bên trong. Những hiện tượng ñó là do Tạng,
Phủ, Âm, Dương không tương ứng với nhau, gọi ñó là chứng QUAN-CÁCH.
(1)
(1)-. MẠC-TỬ-TẤN hỏi :
“trái với 4 mùa, mà ở ñây chỉ nói ñến 2 mùa ðông, Hạ ; bịnh QUAN-CÁCH, mà ñây chỉ nói ñến không
tiểu tiện… là vì sao ?
ðáp : Nhât với Nguyệt cùng vận hành, hết rét thời nóng. Cho nên về dưới ñây, có câu rằng : “ cái ấm của mùa Xuân kia, sẽ
làm cái nóng của mùa Hạ ; cái phẫn của mùa Thu kia sẽ làm cái nộ của mùa ðông…” . Dù phải có 4 mùa mới thành ñược 1
năm, nhưng chẳng qua chỉ do 2 cái nóng rét thay ñổi mà thôi. Vậy hà tất phải nói cả, mới gọi là ñủ hay sao ?
Án : QUAN-CÁCH không chuyên gì là bịnh không tiểu tiện, mà thổ-nghịch cũng có thể gọi là Quan-cách. Xem dưới ñây sẽ
rõ.,.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi rằng :
--. Mạch ñộng ứng về 4 mùa thế nào ? Làm sao biết ñược bịnh ở nơi ñâu ? Làm sao biết ñược bịnh tiến thế
nào ? Làm sao biết ñược bịnh bồng ở bên trong ? Làm sao biết ñược bịnh bồng ở bên ngoài ? Xin cho biết rõ 5
ñiều ñó !!
Kỳ-Bá thưa rằng :
--.
Ngoài muôn vật, trong lục hợp, sự biến của trời ñất lẽ ứng của âm dương. Cái ấm của mùa Xuân sẽ là cái
nóng của mùa Hạ. Cái phẩn của mùa Thu sẽ gây nên cái nộ của mùa ðông. Cái sự “ñộng” của 4 mùa, mạch sẽ
theo ñó mà lên xuống.
Ứng với mùa Xuân, tượng mạch như “QUI” (thước tròn). Ứng với mùa Hạ, tượng mạch như “CỦ” (thước
vuông) ; ứng với mùa Thu, tượng mạch như “HÀNH” (cán cân) ; ứng với mùa ðông, tượng mạch như “QUYỀN”
(quả cân).
Ấy cho nên, sau ðông-chí 45 ngày, dương khí hơi lên, âm khí hơi xuống ; sau Hạ-chí 45 ngày, âm khí hơi lên,
dương khí hơi xuống. Âm dương lên xuống ñều có thời giờ nhất ñịnh, mạch cũng theo ñó làm kỳ hạn. Nếu trái,
không ñúng với kỳ hạn, biết là trong mạch có sự phân rẽ sẽ biết ñược thời kỳ chết.
Như sau ðông-chí 45 ngày, dương khí hơi lên ; sau Hạ-chí 45 ngày, âm khí hơi lên. Vậy mà XÍCH-MẠCH bên trong không
tới “QUAN” : ðó là Âm tuyệt.
Sau Hạ-chí 45 ngày, dương khí hơi xuống ; sau ðông-chí 45 ngày, âm khí hơi xuống. vậy mà THỐN, mạch bên dưới không
tới QUAN : ñó là Dương tuyệt.
ðó là âm dương không cùng giao hợp, mà lại phân rẽ. Trái với cái khí của 4 mùa. Nên có thể biết rõ ñược thời kỳ chết.,.
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Mạch rất vi diệu, xét kỹ mới hiểu. Mạch có mối giềng, trước từ âm dương, mạch có ñường kinh (phép thường)
; do 5 hành sinh, 5 hành sinh ra, hợp với 4 mùa.
Dùng BỔ hay TẢ , ñều phải theo ñúng với lẽ âm dương của trời ñất. Theo ñúng ñược lẽ âm dương, sẽ biết rõ
ñược sống hay chết.
Vì thế nên, tiếng của con người, hợp với 5 âm, sắc hợp với 5 hành, mạch hợp với âm dương.
Vậy nên người : âm thịnh thời mộng lội sông nước mà sợ hãi ; dương thịnh thời mộng lửa cháy bốc cao to ;
âm dương ñều thịnh thời mộng cũng giết hại lẫn nhau.
_. Thượng thịnh thời mộng bay ; hạ thịnh thời mộng ngả (từ trên cao lăn xuống).
_. No quá thời mộng cho ; ñói quá thời mộng lấy.
_. Can khí thịnh thời mộng nộ ; Phế khí thịnh thời mộng khóc.
