10
CHƯƠNG 33
BÌNH NHIỆT BỊNH LUẬN
_________________________________ KINH VĂN ______________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--. Có người mắc bịnh ÔN, mồ hôi ra rồi, lại phát nhiệt, mà mạch « TÁO, TẬT » không vì mồ hôi ra rồi mà giảm
bớt, nói cuồng, không ăn ñược…. ñó là bịnh gì ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Bịnh ñó tên là « ÂM-DƯƠNG GIAO ». Giao như thế sẽ chết (vì chính không thắng tà).
Hoàng-ðế hỏi :
--. Xin cho biết rõ nguyên nhân.
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Người ta sở dĩ có mồ hôi, ñều sinh ra ở cốc-khí. Cốc khí sinh ra ñược là nhờ ở Tinh-khí. Giờ tà khí với chính
khí giao tranh ở nơi xương thịt, nên mới có mồ hôi. Sở dĩ có mồ hôi là tà bại mà tinh thắng. Tinh ñã thắng thời nên
ăn ñược và không còn nóng nữa. Vì làm nên nhiệt là tà khí, làm ra mồ hôi là tinh khí. Giờ mồ hôi ra rồi mà lại
nóng, thế là tà thắng ; không ăn ñược thởi tinh không sinh ra ñược nữa. Bịnh sẽ cứ lưu lại mãi mà tính mệnh cũng
khôn toàn. Vả ở NHIỆT LUẬN ñã nói : « mồ hôi ñã ra mà mạch còn TÁO THỊNH thời chết… ». Giờ mạch không
cùng mồ hôi ứng nhau, thế là không thắng ñược bịnh, còn sống sao ñược.--. Nói cuồng là mất chí, mất chí cũng
chết. Giờ thấy 3 chứng triệu chết, không một chứng triệu nào sống… bịnh dù có bớt, sau rồi tất cũng chết.
Hoàng-ðế hỏi :
--. Có người mắc bịnh mình nóng, mồ hôi ra và phiền mãn ; chứng phiền mãn không vì hãn ra mà giải… như
thế gọi là bịnh gì ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Hãn ra mà mình nhiệt là Phong ; hãn ra mà phiền mãn không giải là Quyết. Bịnh ñó gọi là PHONG-QUYẾT.
Hoàng-ðế hỏi :
--. Nguyên nhân vì sao ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. Cự-dương chủ về khí, cho nên bị tà trước. Thiếu-âm với Cự-dương cùng làm biểu lý. Gặp nhiệt thời ngược
theo lên, vì theo lên nên thành Quyết.
--. ðiều trị thế nào ?
--. Biểu lý ñều thích và cho uống thêm thuốc nước.
Hoàng-ðế hỏi :
--. Bịnh « LAO PHONG » như thế nào ? (làm lụng khó nhọc, hãn ra gặp gió mà phát bịnh, gọi là Lao phong).
Kỳ-Bá thưa rằng :
--.chứng Lao phong phát sinh từ dưới Phế, chứng trạng của nó : cổ cứng, ñau và mắt mờ. Nước miếng nhổ ra
như nước mũi, ố phong và rét run….
--. ðiều trị thế nào ?
--. Vì thuỷ tà ràn lên, không cúi ngữa ñược. Phải làm cho thông lợi tiểu tiện, ñể sự cúi ngữa ñược dể dàng.
Người khí ở Cự-dương mạnh : 3 ngày khỏi, người trung niên 5 ngày khỏi, người già 7 ngày khỏi (3,5,7 ñều thuộc
Dương số). Nếu ho ra như nước mũi sắc xanh vàng, tựa như mủ, hoặc tròn như viên ñạn, khạc ở trong miệng ra…
hoặc cả ở mũi. Những cái ñó không ra ñược, sẽ làm thương Phế. Thương Phế thời chết.
Hoàng-ðế hỏi :
--. Có người mắc chứng Thận-phong, mặt và “xương khoai” sưng ụ lên, nó làm nghẽn ở cổ, nói ra cũng khó.
Có nên thích chăng ?
Kỳ-Bá thưa rằng :
--. người khí hư không nên thích. Không nên thích mà cứ thích, sau 5 ngày khí tất lại nghịch.
--. ðiều trị như thế nào ?
--. Tà khí ñến tất chính khí ít, thỉnh thoảng nhiệt từ Hung bối dẫn lên ñầu. hãn ra, tay nhiệt, miệng khô, khát
quá, tiểu tiện vàng, dưới mắt sưng, trong bụng sôi, mình nặng nề ñi lại khó khăn, nguyệt sự không xuống, phiền
mà không ăn ñược ; không thể nằm ngữa, nằm ngữa thời ho. Bịnh ñó gọi là PHONG-THUỶ. ðã bàn rõ ở trong
THÍCH-PHÁP (tức THUỶ HUYỆT LUẬN).
--. Xin cho biết rõ manh mối.
--. Tà phạm tới ñược tất chính khí hư. Âm hư, Dương tất phạm tới … cho nên “thiếu khí”, thỉnh thoảng nóng
và hãn ra ; tiểu tiện vàng do Thiếu-phúc có nhiệt ; không thể nằm ngữa do trong Vị không hoà ; nằm ngữa thời ho
do Thủy nghịch bách lên Phế. Phàm các chứng thuộc về THUỶ thời thũng ở mắt trước.
