7. Hình thù của mây
Nơi nào bút và mực hòa trộn nhau thì ở đó hình thành mây. Không phân
định, những hình mây ấy đại diện cho hỗn mang, và muốn phân định hỗn
mang thì chỉ có nhất họa pháp. Bởi vì với một nét ấy, núi non sẽ sống dậy,
nước sẽ chảy đi, rừng sẽ mọc lên và tươi tốt, và con người sẽ có khí dạng
thảnh thơi như thế. Có thể sai khiến được sự hỗn hợp của bút và mực, giải
tỏa được hình thù của mây, tạo nên vũ trụ, thế mới là họa sỹ giỏi có thể lưu
danh hậu thế – và chỉ có trí tuệ mới có thể làm được vậy. Phải biết tránh các
chi tiết tỉ mẩn, tránh sự phẳng bẹt, đừng rơi vào khuôn mẫu nào hết, đừng
bùng nhùng, thiếu nhất quán hoặc đi ngược lại cái lý của mọi vật. Hãy đứng
vững trong biển mực, tìm kiếm sự sống trong chuyển động của đầu bút, tạo
ra một bề mặt mới và chất liệu mới trên mặt tranh chỉ rộng có một bộ
vuông, và khiến cho ánh sáng phải nảy ra từ khoảng tối tăm vô hình ấy.
Làm được thế, thì ngay cả khi bút, mực, và những hình vẽ ra tất cả đều sai,
thì cái “tôi”, cái “bản ngã”, vẫn cứ sẽ còn đó. Bởi lẽ phải điều khiển được
mực chứ không để mực điều khiển mình, phải dụng được bút chứ không để
bút dụng lại mình. Phải biết cho cái phôi thai một hình hài, vì cái phôi thai
không thể tự nó có hình vậy. Rồi từ một, nó chia thành ức vạn, và từ ức vạn
hình hài ấy mà ta đến được với cái Một, chuyển cái Một ấy thành những
hình nguyên thủy của mây – thế gọi là đỉnh cao của năng lực hội họa.
