khí vào Cà Mau. Hỏi về chuyến đi đó, anh Sáu vui lắm, hào hứng nói: “Ông
Năm Sao là ân nhân của tụi này đó. Chuyến đầu tiên ấy, không có ổng sửa
máy, tụi tôi làm mồi cho cá rồi. Tàu tơi Cù lao thu thì máy hỏng, vì là máy
cũ của Mỹ mà. Nhưng máy trưởng Huỳnh Văn Sao đã khắc phục được.
Mặc dù thả trôi mất một ngày một đêm, nhưng cuối cùng con tàu lại hướng
về phía Nam đi miết. Khi tầu đi vô hải phận Miền Nam, ổng cũng là người
đầu tiên phát hiện ra Côn Đảo. Nhiều kinh nghiệm, ổng giúp thuyền trưởng
Lê Văn Một chỉnh hướng đi, bởi vậy bắt được đất liền không mấy khó
khăn... Chừng năm giờ chiều thì chúng tôi nhìn thấy hàng đáy nơi cửa sông.
Ông Năm khẳng định: tới rồi...”.
Tôi hỏi thêm đôi điều về cuộc sống sau này của ông Năm Sao, anh Sáu Lại
cũng chỉ: “Ông Năm bị bệnh, mất ở Trà Vinh”. Mọi thông tin, chỉ thế. Khi
tôi kể chuyện đó với anh Năm Kỷ, anh lấy làm tiếc. Lần vào Trà Vinh để
gặp ông Bảy Thắng, cách đây gần chục năm, tôi có ý định tìm mộ chú Năm
Sao, đặng thắp cho ông nén nhang, nhưng không thực hiện được. Những
người đi chuyến Phương Đông 1 đầu tiên đó, ông Bông Văn Dĩa, ông Lê
Văn Một, Nguyễn Văn Bé, Tám Kết cũng đã qua đời...
Hồi Ký người Anh hùng.
Tôi không có cơ may được gặp anh hùng Bông Văn Dĩa và ông Lê Văn
Một, chính trị viên và thuyền trưởng “tầu không số” Phương Đông 1, chiếc
tầu đầu tiên vượt biển đưa vũ khí từ miền Bắc vào miền Nam trong cuộc
kháng chiến chống Mỹ, mở ra phương thức vận chuyển độc đáo, từ đó có
đường Hồ Chí Minh trên biển. Hai ông qua đời đã khá lâu. (Hai ông đều
qua đời năm 1982). Nhưng bằng vào sự trợ giúp của gia đình và bằng hữu
hai người, tôi may mắn có được cuốn nhật ký của thuyền trưởng Lê Văn
Một và cuốn hồi ký của cố anh hùng Bông văn Dĩa.
Anh hùng Bông Văn Dĩa sinh tại ấp Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển (Năm Căn
cũ), tỉnh Cà Mau. Nhà nghèo, nên tuổi thơ, ông không có niềm vui cắp sách
tới trường. Khoảng những năm 1931, 1932, ông gặp được một người, và từ
đó, ngộ ra nhiều điều. Người ấy là thầy giáo Phan Ngọc Hiển. Thầy dạy ở
cái trường khít vách nhà ông. Khi đã gần gũi thân tình, một hôm thầy Hiển
hỏi:
- Anh biết tại sao gia đình mình, và nhiều bà con trong ấp nghèo không?
