Tôn Thất Bình
Kể Chuyện Các Vua Nguyễn
Vua Gia Long II
Cuộc Đời Chinh Chiến Của Nguyễn Ánh
Trong cuộc chiến với Tây Sơn, Nguyễn Ánh từng trải qua lắm gian lao.
Nhiều truyền thuyết, chuyện kể còn lưu truyền trong dân gian. Suốt 25 năm,
Nguyễn Ánh chạy gần khắp nơi trong Nam, khi về Cà Mau, khi trốn ra đảo
Phú Quốc, khi lại phiêu bạt sang Xiêm...
Nhiều lúc không còn lương thực, Nguyễn Ánh phải ăn trái bần chua với mắm
sống; tay bốc cơm nguội, tay xé mắm chứ không dùng đũa. Một hôm có con
cá n hỏ tự dưng nhảy vào thuyền ông, báo tin đừng sớm ra khơi, cưú ông
khỏi bị Tây Sơn chận ngoài biển. Vào tháng 4 năm Nhâm Dần thứ III ( 1782)
Nguyễn Ánh vào Hà Tiên, đi thuyền nhỏ ra biển giữa đêm tối như mực bổng
có vật gì như đội dưới đáy thutền, mờ sáng ông mới hay là một bày rắn . Bầy
tôi ai cũng sợ hãi, Nguyễn Ánh giục thuyền chèo mau, một lúc sau bầy rắn đi
hết, thuyền ra được đảo Phú Quốc. Cái tích " gặp rắn thì đi, gặp quy thì vể
xuất hiện từ đó
Có lần thuyền Nguyễn Ánh định ra khơi, bỗng có con kỳ đà lội qua sông
chặn đường không cho thuyền ra biển, sau Nguyễn Ánh mới rõ nếu ra thì sẽ
bị quân Tây Sơn chặn bắt. Tích " kỳ đà cản mũi " phát sinh từ chuyện này.
Những chuyện thoát k hiểm của Nguyễn Ánh thật lắm ly kì. Năm Quý Mão
thứ IV ( 1783) quân tây Sơn vào Nam đánh riết, Nguyễn Ánh cùng năm, sáu
kẻ bầy tôi phải bỏ chạy tháo quân. Qua sông Lật, nước chảy mạnh quá lại
không có đò, Nguyễn Ánh phải nhào xuống lội qua. Đến sông Đặng ( 1) có
nhiều cá sấu, Nguyễn Ánh bí đường. Chợt có con trâu nằm trên bờ. Nguyễn
Ánh cởi trâu mà qua, nhưng nước chảy xiết, nhấn chìm trâu. may thay có con
cá sấu đỡ trâu lên, cứu ông thoát được lên bờ.
Tháng 7 na/8m Quý Ma4o ( 1783), Nguyễn Hue65 nghe tin nguyễn Ánh ở
Côn Lôn, đem hết lính thủy vây riết. Tự nhiên giông tố nổi lên, mây kéo tối
rầm, sóng biển dâng to, thuyền Tây Sơn bị chìm quá nhiều, Nguyễn Ánh mới
thoát được.
Một lần, Nguyễn Ánh ra cửa biển Ma Ly thám thính tình thế Tây Sơn, gặp
