5. SỰ BÙNG NỔ TRÊN QUY MÔ TOÀN CẦU
Từ năm 2001 trở lại đây, giá nhà đất tăng hết sức mạnh mẽ ở hầu hết các nước
phương Tây. Với những ai mua nhà sớm, lợi nhuận đạt được rất đáng kể, đặc biệt là
nếu họ đầu tư có áp dụng đòn bẩy do vay thế chấp. Ở những nước không chịu ảnh
hưởng của đợt suy thoái kinh tế năm 2001 như Ireland, Anh, Úc và Tây Ban Nha,
suốt những năm 1998-2004, giá nhà đất tăng rất mạnh và trở thành đề tài ưa thích
được đưa ra bàn tán trong tất cả các bữa tiệc. Sự bùng nổ ở Mỹ diễn ra muộn hơn
một chút, đỉnh điểm là ở những năm 2003-2006, giá nhà đất tăng vọt ở nhiều khu
vực và mọi người thu được những khoản lợi khổng lồ, ít nhất là trên giấy tờ. Những
người mua nhà lần đầu càng ngày càng nhận thấy giá nhà trở nên quá cao, không thể
mua nổi. Nhưng vấn đề thực sự là ở chỗ những sự bùng nổ này sẽ nhanh chóng phát
triển thành những bong bóng mới đầy nguy hiểm.
Trong vòng 10 năm tính đến 2007, theo chỉ số giá nhà đất của tờ “The Economist”
giá nhà tăng tổng cộng 251% ở Ireland, 200% ở Anh, 184% ở Tây Ban Nha, 141% ở
Úc. (Xem bảng 5.1). Ở Mỹ, mức tăng giá là 124%, tuy vậy ở một số khu vực, đặc
biệt ở khu vực bờ biển, con số này cao hơn rất nhiều. Ở một số nước châu Âu khác,
giá nhà đất cũng tăng hết sức mạnh mẽ, đặc biệt là ở Bỉ, Thụy Điển và Hà Lan. Giá
nhà đất tăng vượt xa mức độ tăng giá tiêu dùng vốn chỉ ở khoảng 25%. Chỉ có một
vài ngoại lệ lớn ở Đức và Nhật là hai nước vẫn đang sa lầy trong việc giá cả giảm
sút.
Việc giá cả lạm phát nhanh chóng tự thân nó không là một yếu tố chắc chắn khiến
bong bóng xảy ra. Ở nhiều nước, giá nhà đất đã giảm xuống ở những năm giữa thập
kỷ 1990, nên việc giá tăng cũng chỉ làm cho nó trở nên hợp lý hơn. Nhưng nhiều
phương pháp tính toán giá trị đều cho thấy rằng nó đã trở nên cao một cách bất
thường so với các mức giá trong lịch sử, xét cả về mặt thu nhập mua bán nhà đất hay
tiền thuê nhà. Đầu năm 2003, theo một bản phân tích, khi so sánh tỉ lệ giá nhà/thu
nhập so với mức bình quân của giai đoạn 1975-2002, nhà đã được định giá cao hơn
thực tế 60% ở Tây Ban Nha, 50% ở Anh, 28% ở Úc và 14% ở Mỹ
. Nhưng hầu
như ở khắp mọi nơi, giá nhà vẫn tiếp tục lên cao hơn.
Bảng 5.1
Mức tăng giá nhà đất 1997-2008
% tăng giá
1997-2007
1997-2007
2007*
2008*
