hiểu điều họ đang nói tới. Lần đầu tiên tôi thực sự hiểu được ý họ là khi tôi
nhận ra rằng một phần quan trọng trong căn tính của tôi là tôi không phải
kiểu người len vào hàng để rút bớt đường đi của mình, dù việc đó dễ và có
vẻ điên rồ khi cứ đợi 15 phút trong một hàng chờ dài như thế. Nhưng nếu
chen vào hàng, tôi sẽ phải suy nghĩ lại một cách cơ bản về kiểu người của
mình.
Việc tôi chẳng mảy may bận tâm khi anh tài xế taxi chở tôi cắt ngang
hàng (thật ra, tôi còn thích thế) có lẽ cho thấy rằng tôi còn xa mới tiến được
trên con đường phát triển đạo đức bản thân.
Toàn bộ điều này thật ra là phần dạo đầu lan man cho luận điểm chính
của tôi. Có một hôm, tôi ở thành phố New York và anh tài xế taxi chở tôi
vượt qua một hàng dài những chiếc xe đang chờ ra khỏi đường cao tốc rồi
len vào đúng giây cuối cùng. Như thường lệ, tôi thích thú tận hưởng vị trí
người ngoài cuộc/người thụ hưởng vô tội từ hành vi này. Thế nhưng điều
xảy ra tiếp theo thậm chí còn khiến nhà kinh tế học trong tôi hài lòng hơn
nữa. Một sĩ quan cảnh sát đứng ở giữa đường, vẫy tất cả những chiếc xe
chen hàng, trong khi một cảnh sát thứ hai đưa vé phạt hệt như một dây
chuyền. Theo ước tính sơ bộ của tôi, hai sĩ quan cảnh sát này đã viết 30
phiếu phạt một giờ với mức 115 đô-la mỗi phiếu. Với số tiền thu được hơn
1.500 đô-la trên một sĩ quan mỗi giờ (giả định rằng các phiếu phạt này
được đóng đầy đủ), đây quả là một đề xuất kiếm tiền tuyệt vời cho thành
phố. Nó đã bắt đúng người đúng tội. Vận tốc xe không thật sự làm tổn hại
đến người khác nhiều lắm, ngoại trừ theo hình thức gián tiếp. Vì vậy, tôi
nghĩ sẽ hợp lý hơn khi trực tiếp đuổi bắt những hành vi xấu như chen hàng.
Tôi không chắc nó có làm giảm số lượng những kẻ chạy gian trên đường
theo bất kỳ cách thức cơ bản nào không vì khả năng bị bắt vẫn nhỏ đến
mức gần như là không. Tuy nhiên, cái hay của điều này là ở chỗ (1) mọi lái
xe tuân thủ quy định đều thấy sung sướng khi những tay lái xe thô lỗ bị tóm
và (2) đây là một cách hiệu quả để phạt hành vi xấu.
Vì vậy, khuyến nghị chính sách của tôi với các sở cảnh sát trên khắp cả
nước là tìm những điểm cắm chốt trên các tuyến đường dễ áp dụng chính
