Hình tượng này của truyện phải chăng xuất phát từ những cuộc di cư có
thật của loài bướm chắc từng có xảy ra ở Việt-nam ngày xưa. Việc di cư
của những đàn bướm rất đông không phải là việc hiếm có trên thế giới.
Theo thống kê của Uy-liêm (William) (người Anh) thì năm 1930 thế giới
có 214 loài bướm di cư 1237 lần. Theo ông thì năm 1935, có đàn bướm rằn
bay từ Mếch-xích (Méjico) đến Ca-na-da (Canada) và đến A-lát-xca
(Alaska), xa 4000 cây số. Ở Trung Quốc thì có 5 lần xảy ra vụ bướm di cư
giữa hai tỉnh Vân-nam và Quảng-tây. Báo Thượng hải tân văn chép: “Trưa
ngày 2-5-1953 trời âm u, có đàn bướm trắng mấy chục triệu con từ phía
Đông bay đến Bản-kiều, một thị trấn cách phía Đông Côn-minh (Vân-nam)
20 cây số. Đàn bướm đáp xuống nghỉ độ 2 tiếng đồng hồ trên khắp rừng
cây, ruộng và trên tường nhà, rồi lại bay về hướng Tây...(Trung-quốc hoa
báo)
Theo truyện Hoa quốc kỳ duyên trong Thánh tông di thảo và Hoa quốc
kỳ duyên bản dịch nôm của Nguyễn Sĩ Sự (1914). Đây là một trong những
truyện đặc sắc về mặt tạo hình của cổ tích Việt-nam, nhưng chắc có ảnh
hưởng của cổ tích nước ngoài.
Theo Bản khai thôn Hướng-dương
Theo Thái-bình quảng ký và Đường nhân tiểu thuyết
Theo Bản khai thôn Điền-lễ
