cân, bờm và đuôi bằng lông tóc của nam nữ mười bốn cân. Lại xin một lá
cờ hiệu rộng ba sải tay". Vua chỉ cho đúc có tám nghìn cân nên khi cóc
nhảy lên, ngựa khuỵu lưng. Nhưng rồi ngựa cũng đi dược. Vua phong cóc
làm tướng Lệnh Trừ, hứa sẽ gả công chúa nếu thắng. Gặp giặc, ngựa xông
vào phun lửa đằng mồm, phun khói đằng mũi. Giặc tối tăm mày mặt, bị lửa
thiêu cháy. Thắng trận trở về, vua lần lượt hỏi ý kiến ba nàng công chúa,
chỉ có công chúa ba bằng lòng làm vợ cóc để giữ chữ tín cho bố mình.
Đoạn sau phát triển khác với truyện Thánh Gióng. Vua dành gả nhưng sai
làm một trăm hai mươi cỗ kiệu, bắt cóc chỉ đúng kiệu nào có công chúa ba
ngồi mới được lấy. Cóc ghé vào một cái quán. Trời mưa, cóc nhảy lên dọi
mái cho khỏi giột. Chủ quán vốn là tiên, mách cho cóc biết kiệu nào có ong
bướm bay lượn là đúng. Công chúa về nhà cóc, cóc cởi lốt hóa làm chàng
trai. Sáng dậy lại mang lốt vào. Hai chị hỏi em, công chúa ba thật thà kể lại.
Người ta tổ chức bữa tiệc, công chúa ba bảo chồng cởi lốt vào dự. Vua
quan vào buồng xem lốt cóc. Vua thử mặc lốt vào, nhưng khi muốn cởi ra
thì không cởi được nữa. Thế là vua biến thành cóc. Triều thần tôn cóc làm
vua .
Truyện của đồng bào Mơ-nông Dũng sĩ mặt trăng:
Có hai vợ chồng già hiếm hoi, một hôm vợ mộng thấy một con thỏ từ mặt
trăng xuống chơi giỡn trước mặt, từ đó có mang rồi đẻ một đứa bé. Cho là
con thần linh, sợ mang họa, vợ chồng đem bỏ ở đồng cỏ, chỉ thỉnh thoảng
đến thăm. Một hôm chúa làng bắt gặp, quẳng em bé xuống suối nhưng nó
không chìm, chỉ trôi đến một nơi được bà Iă Pôm vớt về nuôi. Lên bốn, em
biết múa khiên đao. Một hôm em đứng trên một phiến đá, khấn: - "Hỡi
thiên thần, hãy giúp ta giết tên chúa làng gian ác". Dứt lời hòn đá cựa quậy
hóa thành một con ngựa trắng cao to. Ngựa cúi đầu vẫy đuôi trước mặt, tỏ ý
thuận phục. Cùng lúc ấy một bà già tóc vàng từ trên trời bay xuống bảo em
đến dòng thác lấy vật báu. Em nhìn thấy một vật sáng lấp lánh trôi bập
bềnh, bèn lội xuống vớt lên thì là một thanh gươm quý. Em rùng mình một
cái trở thành một người cao lớn phi thường, cưỡi lên ngựa, ngựa hý phi như
