"Tao nắm đầu trâu, mày nắm đuôi trâu kéo xem ai được cái gìthì lấy cái
ấy". Kết quả người anh được cả con trâu, còn em chỉ được một con rận sau
khi để tuột mất đuôi. Em bắt về nuôi, con rận trở nên to béo nhưngbị gà
xóm giềng ăn mất. Bèn bắt bồi thường, không chịu lấy vật đền nào khác mà
chỉ lấy con gà. Đem về chăm chút được vài ngày gà lại bị chó xóm giềng ăn
mất. Lại được đền con chó, đem về chăm sóc. Mùa cày đến vì không mượn
được trâu, em bắt chó ra cày. Mỗi lần cày một đường emđặt cơm ở phía
trước, chó thấy cơm thì ra sức kéo để được ăn. Cứ như thế mà cày xong
ruộng. Một bọn lái nghe nói không tin, đánh cược tất cả ngựa thồvà hàng
hóa. Em thắng cuộc trở nên giàu có. Người anh thấy vậy bèn bảo em cho
mượn con chó một hôm, nhưng dù đánh đập bao nhiêu, chó cũng không
kéo cày. Tức mình hắn chém chết chó. Em khóc chó và đem chôn. Sáng
hôm sau, chỗ chôn đã mọc lên một cây tre có con chim hót: "bạc, bạc". Em
đưa rổ ra hứng và quả được bạc. Ngày nào cũng vậy. Người anh lại hỏi
mượn cả tre lẫn chim, hứa sẽ không làm hại. Nhưng lúc này chim đổi
giọng, hót là: "dut, dut", rồi đánh rơi cứt xuống áo và mặt hắn. Anh giận
chặt cây tre, còn chim thì bay mất. Em đưa cây tre về chẻ ra từng thanh,
đan thành lồng gà, cứ mỗi sáng bỏ vào một con thì đến chiều gà đầy lồng.
Người anh lại đến mượn lồng, nhưng hễ bỏ gà vào bao nhiêu đến sáng biến
mất bấy nhiêu. Hắn lại chặt nhỏ lồng. Em nhặt về dùng làm củi, mỗi thanh
đun cả một ngày. Người anh lại đến xin ba thanh, đưa về bỏ cả ba vào bếp.
Lửa bỗng cháy bùng lên rất dữ thiêu cả nhà. Từ đó hắn trở thành nghèo khổ
[4] .
Hình ảnh miệng đá (hoặc chó đá) ngậm lại giữ chặt tay người cũng có trong
sử thi Đẻ đất đẻ nước của dân tộc Mường: Khán Đồng được lệnh lang Cun
Cần đi bắt rùa vàng để rửa "nhà chu". Một hôm đi nương, đến hang Hến
hang Hạp, thấy có rùa, Khán Đồng vội đuổi theo. Rùa chạy vào hang, anh
thò tay vào bắt, bị "hàm đá dưới cắn lên, hàm đá trên vập xuống", rút tay
không được. Ở đây cũng có chó và người yêu (không phải vợ), anh bèn nhờ
chó chạy đi "cắn gấu váy" đưa người yêu của mình là nàng Sông Đón đến.
