Có hai vợ chồng một người ở Nam-định, nhà giàu có lớn. Họ sinh được
một cô con gái rất xinh và khôn ngoan tên là Trần Thị Xuân. Đặc biệt là
mỗi bàn tay có sáu ngón. Không may năm nàng mười ba tuổi thì bị lên đậu
trời mà chết. Thương nhớ con gái, hai vợ chồng không thiết làm ăn gì nữa.
Nghe nói ở Quảng-yên có chợ Mạnh-ma, ở đấy dương gian và âm phủ có
thể gặp nhau được, hai vợ chồng bèn tìm đến, mong được gặp con. Họ có
mang theo một cái quả bằng bạc sắm cho cô gái lúc còn sống. Nhằm ngày
mồng một tháng Sáu họ đến chợ giả bày hàng ra bán. Lát sau, người con
gái đến hàng mua trầu, trông thấy cái quả của mình liền hỏi chuyện. Cha
mẹ nhận ra con nhờ có bàn tay sáu ngón của cô và được con mời đi dạo
cảnh âm phủ.
Chồng của cô là một viện quan giám thành, đưa cha mẹ vợ đi coi các cửa
ngục. Khi đến cửa thứ nhất, hai vợ chồng thất kinh thấy tên tuổi của họ có
yết ở cửa ngục. Họ vờ hỏi chàng rể tại sao có tên yết ở cửa, thì hắn bảo: -
"Hai người đó ở dương gian cho người ta vay nợ một lớp vốn năm bảy lớp
lời làm cho người ta phải bán vợ đợ con nên yết lên để chờ làm tội". Hai vợ
chồng lại hỏi: - "Vậy chúng nó muốn khỏi tội thì phải làm thế nào?" - "Phải
làm chay bố thí cho hết của đó, mới mong khỏi được". Trở về làng cũ hai
vợ chồng dốc của cải ra đón sư làm chay và mạnh tay bố thí. Sau khi hết
của họ lại lần mò ra chợ Mạnh-ma tìm con gái và định đòi xuống âm phủ
xem thế nào. Nhưng cô gái vừa gặp cha mẹ đã bảo: - "Cha mẹ đã sạch tội
rồi, không còn thấy tên ở cửa ngục nữa. Vậy chả cần xuống làm gì".
Cả hai truyện trên có lẽ chịu ảnh hưởng từ một số phật thoại ngoại lai trong
đó có truyện Mục Liên thăm mẹ ở địa ngục khá phổ biến ở Việt-nam (xem
cuối truyện số19).
Phần cuối truyện Thủ Huồn tương tự với Sự tích sư ôngHuyền Chân và
Truyện bà Hiếu.
