Người Nghệ-an có kể một truyện Xây thành giấy, như sau:
Xưa có một người được làm vua, trước tiên cho người về quê cha đất tổ xây
thành đắp lũy làm nơi đóng quân. Dân phu được ốp tới phục dịch, nhưng
công trình thật là đồ sộ, làm đã mấy tháng mà chưa nên cơm cháo gì. Mọi
người lấy làm lo vì vua giao hẹn đúng ngày tháng phải xong. Một hôm có
một ông lão tới nói rằng: - "Thành xây mãi không xong mà nghe nói nay
mai nhà vua đã kéo quân về, không khỏi tội nặng. Hãy cho tôi đảm đương
việc xây thành, chắc chắn sẽ xong sớm". Người ta cho rằng ông lão nói
khoác. Nhưng kỳ hạn đã đến rồi, đành phải trông cậy vào ông lão họa có
đựơc chăng, bèn hỏi: - "Bao giờ thì xong?". Đáp: - "Chỉ nội nhật ngày mai
là xong". Ông lão bảo mang thật nhiều giấy đến bắt can lại rồi cắm cọc
giăng lên như thể cái thành. Qua ngày mai tự nhiên thành giấy đã hóa ra
thành thật, cũng có đá màu xanh như đá thật, nhưng dấu can của giấy vẫn
còn nhận đựơc[9].
Đại-việt sử ký toàn thư và Đại-việt thông sử có kể một câu chuyện trong
cuộc nội chiến giữa Lê và Mạc năm 1570. Hồi ấy quân Lê thua đậm phải
rút về giữa miền thượng du Thanh-hóa, chỉ còn giữ được một thành lũy
cuối cùng ở An-tràng. Tình thế rất nguy ngập vì lũy rất yếu mà quân địch
thì tấn công ngày đêm không nghỉ. Các quan nhà Lê bàn việc đắp lũy cho
cao, đào hào cho sâu để phòng thủ. Theo mưu kế của Lê Cập Đệ thì phải
làm một cái thành bao bọc bên ngoài lũy. Trong một đêm, quân Lê trưng
thu tất cả phên vách của nhà dân, dựng lên làm một cái thành giả, ngoài trét
đất bùn, trên cắm chông tre, bao bọc lấy lũy An-tràng dài hơn 10 dặm.
Sáng dậy, quân Mạc tưởng là thành thật, kinh hãi không dám đến gần. Sau
đó phải rút.
Về tình tiết quân Đại-việt thắp đuốc để khoa trương thanh thế, người Thái ở
Điện-biên-phủ có truyền thuyết Bảy người Kinh. Truyện kể rằng bảy người
