Lời mở đầu
“Khoa học là linh hồn sự phồn vinh của các quốc gia, là nguồn sống dồi
dào của mọi tiến bộ. Chính những phát minh khoa học và ứng dụng của nó
đã dẫn dắt chúng ta đi” (Paxtơ)
Trong quá trình tìm cách giải thích các hiện tượng tự nhiên, trí tuệ loài
người đã trải qua ba trạng thể thần học, siêu hình và khoa học (Auguste
Comte).
Trạng thể thần học giải thích hiện tượng tự nhiên là do quyền lực của
thần thánh.
Thí dụ, trước kia người ta cho rằng lên miền núi bị sốt rét là do một loại
(ma thiêng) của núi rừng gây ra. Ở miền núi có rất nhiều loại ma gây bệnh.
Vì vậy, nếu ốm, chỉ cần có thầy mo cũng lễ là khỏi.
Tất nhiên với cách giải thích này, người ta không thể hiểu được tại sao
người bệnh vẫn chết, mặc dù có thể hiểu được tại sao người bệnh vẫn chết,
mặc dù có cũng lễ.
Trạng thể siêu hình giải thích hiện tượng tự nhiên bằng các lực siêu hình.
Đã có thời người ta tin rằng bệnh sốt rét là do nước độc gây ra. Lên miền
núi, cứ tắm nước suối, uống nước suối mãi sẽ bị sốt rét. Do đó bệnh có tên
là “sốt rét ngã nước”, cách giải thích này ngụ ý là trong nước suối có một
“chất”, một “lực” gì đó có thể sinh bệnh.
Với cách giải thích này, người ta cũng đành bó tay trước bệnh sốt rét vì
không hiểu biết gì về cái “lực siêu hình” kia.
Trạng thể khoa học giải thích hiện tượng này bằng hiện tượng khác.
Thí dụ, hiện nay người ta biết rằng bệnh sốt rét là do vi trùng
Plasmedium xâm nhập cơ thể gây ra. Và trùng này lại do muỗi Anopheles
truyền cho người.
Với cách giải thích này, ta có thể phòng sốt rét bằng cách phòng muỗi
đốt và chữa sốt rét bằng cách uống Quinacin để diệt trùng Plasmodium.
