K H Ô N G Đ Ế N M Ộ T
112
xây dựng những thứ đi sao chép mà không trông đợi
có gì mới. Bi quan bất định thì xảy ra bởi nó tự thỏa
mãn chính nó: nếu bạn là một kẻ lười biếng với ít kỳ
vọng, thì tương lai của bạn cũng thế thôi. Nhưng lạc
quan bất định thì có vẻ như khó có thể bền vững: làm
thế nào mà tương lai có thể tốt đẹp hơn nếu chẳng ai
lên kế hoạch cho nó?
Thật ra thì, phần lớn mọi người trong thế giới hiện
đại đã từng nghe câu trả lời cho câu hỏi này: phát
triển không có kế hoạch là cái mà chúng ta gọi là “sự
tiến hóa”. Darwin đã cho rằng, cuộc sống có khuynh
hướng “tiến hóa” mà không cần ai có chủ ý. Mọi sự
sống chỉ là một sự lặp đi lặp lại ngẫu nhiên trên những
sinh vật, và thứ gì lặp đi lặp lại hiệu quả nhất sẽ tồn tại.
Lý thuyết của Darwin lý giải sự ra đời của bọ ba
thùy và khủng long (hai loài động vật đã tuyệt chủng),
nhưng liệu lý thuyết này có thể mở rộng hơn sang
những lĩnh vực khác? Cũng như Vật lý của Newton
không thể lý giải hố đen vũ trụ hay vụ nổ Big Bang,
thuyết sinh học của Darwin sẽ khó giải thích làm thế
nào để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn hay làm thế
nào để tạo ra doanh nghiệp mới từ con số không.
Nhưng trong những năm gần đây, những ẩn dụ theo
thuyết Darwin (hoặc giả Darwin) trở nên phổ biến
trong kinh doanh. Các nhà báo tìm thấy điểm giống
nhau giữa sự sống còn của loài vật trong hệ sinh thái
