K H Ô N G Đ Ế N M Ộ T
36
hành khách và tạo ra hàng trăm tỷ đôla giá trị mỗi
năm. Nhưng năm 2012, khi giá vé máy bay trung bình
mỗi chiều là 178 đôla, các hãng hàng không kiếm chỉ
37 cent trên mỗi hành khách. Thử so sánh với Google,
tuy tạo ra ít giá trị hơn nhưng thu được nhiều hơn.
Google thu về 50 tỉ đôla năm 2012 (so với 160 tỉ đôla
của ngành hàng không), nhưng công ty này giữ 21%
doanh thu đó làm lợi nhuận - hơn 100 lần lợi nhuận
ngành hàng không năm đó. Google kiếm quá nhiều
tiền đến nổi hiện tại, công ty này có giá trị gấp 3 lần
những hãng hàng không Mỹ cộng lại.
Các hãng hàng không cạnh tranh với nhau, nhưng
Google thì đứng một mình. Các nhà kinh tế học sử
dụng hai mô hình đơn giản để lý giải sự khác nhau
này: cạnh tranh hoàn hảo và độc quyền.
“Cạnh tranh hoàn hảo” được xem vừa là trạng thái
lý tưởng vừa là trạng thái cơ bản của kinh tế học nhập
môn. Cái gọi là thị trường cạnh tranh hoàn hảo đạt
điểm cân bằng khi nguồn cung gặp nhu cầu thị trường.
Mỗi doanh nghiệp trong thị trường cạnh tranh thì
không khác biệt và bán cùng một loại sản phẩm. Bởi
vì không có công ty nào có sức mạnh thống trị thị
trường, họ buộc phải bán tại mức giá mà thị trường
quyết định. Nếu thị trường này có khả năng kiếm tiền
thì những công ty mới sẽ gia nhập, tăng nguồn cung,
đẩy giá đi xuống, và loại bỏ những khoản lợi nhuận đã
