Hệ tư tưởng cạnh tranh
59
cả hai. Vào tháng 1-2013, tổng giá trị vốn hóa thị
trường của Apple là 500 tỉ đôla, trong khi Google
và Microsoft cộng lại là 467 tỉ. Chỉ 3 năm trước,
Microsoft và Google
mỗi công ty đều có giá trị hơn
Apple. Cạnh tranh quả là tốn kém.
Đối thủ cạnh tranh khiến chúng ta quá tập trung
vào những cơ hội cũ và thường chỉ sao chép một cách
mù quáng những gì xảy ra trong quá khứ. Hãy xem
thử sự tăng trưởng gần đây của các thiết bị đọc thẻ tín
dụng trên di động. Tháng 10-2010, một công ty khởi
nghiệp có tên Square cho ra đời một sản phẩm nhỏ
gọn, hình vuông, màu trắng cho phép người dùng
iPhone có thể quẹt thẻ để thanh toán. Nó là giải pháp
thanh toán tuyệt vời đầu tiên dành cho điện thoại di
động. Và những kẻ bắt chước đã nhanh chóng hành
động ngay. Một công ty Canada có tên NetSecure ra
mắt thiết bị đọc riêng có hình bán nguyệt. Còn công
ty Intuit thì mang đến hình trụ cho cuộc chiến về
hình dạng sản phẩm này. Tháng 3-2012, PayPal của
eBay cũng cho ra mắt thiết bị đọc thẻ của riêng họ. Nó
có hình tam giác - một đòn giáng mạnh vào Square, vì
3 cạnh thì đơn giản hơn 4 cạnh. Chúng ta có thể dễ
dàng nhận ra cuộc chiến không hồi kết kiểu hai gia
đình trong kịch Shakespeare rồi chứ? Sẽ chẳng bao
giờ kết thúc cho đến khi kẻ bắt chước cạn ý tưởng về
hình thù của cái thiết bị đọc thẻ.
Những mối hiểm nguy của cạnh tranh bằng hình
thức sao chép có thể phần nào lý giải vì sao những cá
nhân với chứng Asperger (rối loạn tự kỷ) - thích tách
biệt với xã hội - lại có thể có lợi thế tại Thung lũng
Silicon ngày nay. Nếu bạn ít nhạy cảm trước những
vấn đề xã hội, bạn sẽ thường ít làm theo những người
xung quanh. Nếu bạn quan tâm đến việc tạo ra một
thứ gì đó hoặc lập trình máy tính, bạn sẽ ít bị run sợ
khi theo đuổi những hoạt động với mục đích duy nhất
và thường bạn sẽ trở nên cực giỏi khi làm những điều
ấy. Rồi khi bạn ứng dụng những kỹ năng, bạn sẽ ít bị
cảm giác muốn bỏ cuộc: điều này giúp bạn tránh bị
sa vào các đám đông cạnh tranh vì những giải thưởng
hiển nhiên.
Cạnh tranh có thể khiến người ta ảo tưởng về
những cơ hội không thực sự tồn tại. Phiên bản thập
