chống lại được. Nghiêm trọng hơn nếu quân Nhạc Tiến trên bờ bị bức rút về
tuyến sau, quân Tào ở Ô Lâm thông đường với Giang Lăng có thể bị cắt đứt
đường về.
Bởi muốn tránh thương tổn không cần thiết, Tào Tháo quyết định không về
Giang Lăng mà đổi hướng từ Hoa Dung rút thẳng về Tương Dương. Ông ta
hạ lệnh Trình Dục chấn chỉnh tổ chức, thành đội tiên phong triệt thoái,
Trương Liêu và Từ Hoảng tổn thất quân số không lớn, sau khi sắp xếp lại
bô phòng chặn hậu ở Ô Lâm, để Tào Tháo và ban tham mưu có đủ thời gian
rút về phía bắc.
Đội kỵ binh hổ báo của Tào Thuần mau chóng chi viện cho Nhạc Tiến để
củng cố an toàn tuyến đường Hoa Dung. Tiếp đó ông viết thư chỉ thị cho
Giả Hủ và Mãn Sủng đang cố thủ ở Giang Lăng, trực tiếp rút về Dự Châu
để quân đội giao cho Tào Nhân chỉ huy, cố gắng hết sức để giữ Giang Lăng,
song nếu như áp lực của liên quân Tôn - Lưu quá lớn vẫn có thể rút về Kinh
Dương.
Trong đại chiến Xích Bích, Tào Tháo bị tổn thất lớn nhất phải kể đến thủy
quân Kinh Châu và đội quân tiên phong của Trình Dục, quân chủ lực của
Trương Liêu và Từ Hoảng do Tào Tháo thấy đại thế đã mất, sớm hạ lệnh rút
lui, cho nên tổn thất không đáng kể. Trên mặt đất quân hổ báo của Tào
Thuần cố thủ ở đại bản doanh, bị tổn thất lớn, quân Nhạc Tiến hộ vệ Ô Lâm
và Di lăng, sau khi bị Lã Mông, Lăng Thống, Lưu Bị luân phiên đánh, cơ
hồ bị diệt sạch. Song Nhạc Tiến kiêu dũng chẳng chút sợ hãi, với một số ít
quân còn lại, ông ta đã dũng cảm giữ vững vị trí, hăng hái chiến đấu đến
cùng, đội quân Tào Hồng bảo vệ Tương Dương, cơ hồ không có tổn thất gì.
Song rốt cục bởi nguyên nhân gì Tào Tháo phải tiến hành quân đại triệt
thoái suốt 500 dặm, lưu ly điên đảo mà chạy như thế?
Tam quốc chí có chép, do thủy thổ không họp, các quân đoàn bị ốm đau rất
nhiều, khiến quân Tào mất dần sức chiến đấu lại thêm quân họ Viên và
quân Kinh Châu bố trí ở vùng mới chiếm được, độ trung thành rất có vấn
đề, khiến Tào Tháo không thể không vứt bỏ nửa phần phía bắc Kinh Châu
mới chiếm được. Thực ra, điều khiến Tào Tháo phải lo lắng chính là phòng
thủ phía bắc, nếu như tin chiến bại truyền lan, phía bắc vốn thuộc quân họ