Hán cao tổ Lưu Bang ở thời Tần Mạt bị Hạng Vũ phong làm Hán Vương,
trông coi một vùng Ba Thục, sau này lấy đó làm cơ sở đánh bại Hạng Vũ
thông nhất toàn Trung Quốc, kiến lập vương triều đại Hán, khiến đất Thục
trở thành nơi có vị trí rất quan trọng trong lịch sử Trung Quốc.
4. Chính quyền họ Lưu ở Ích Châu và đại quân Trương Lỗ ở Hán
Trung
Vào cuối đời Tây Hán, uy quyền của triều chính bị giảm sút, phái quân
phiệt ở đất Thục do Công Tôn Thuật đứng đầu tuyên bố độc lập ở thành
Bạch Đế, lợi dụng địa thế hiểm yếu, khoá chặt đường Sàn Đạo, khiến đất
Thục không bị cuốn vào cuộc chiến loạn cuối đời Tây Hán. Sau này bị danh
tướng Ngô Hán của vua Hán là Quan Vũ tiêu diệt, tuy ảnh hưởng của lực
lượng chính trị Trung Nguyên bị suy giảm, danh nghĩa là một bộ phận của
Trung Quốc song đất Thục về chính trị, kinh tế, văn hoá lại tương đối độc
lập.
Cuối đời Đông Hán, loạn lạc liên miên, nhiều dân di cư khỏi Kinh Châu,
vào ở đất Thục khiến nhân khẩu ở Ích Châu đạt đến 724 vạn người, số hộ
khẩu đạt đến 152 vạn hộ, ở thời Tây Hán đã là vùng đất suối hoa đào khác
hẳn với cảnh loạn lạc xung quanh.
Lãnh tụ Ích Châu lúc đó là Lưu Yên đã đề nghị Hán Linh đế phong chức
Châu mục.
Lưu Yên tên chữ là Quân Lang, người Giang Hạ, là hậu duệ của Lỗ Cung
Vương. Lưu Yên khi còn trẻ, đã làm quan ở Châu Quận, không lâu được
giao làm Trung lang lo việc thờ cúng Tôn Miếu.
Về sau bởi sư phụ Trúc Điềm tạ thế, Lưu Yên từ quan ẩn cư ở Dương
Thành Sơn, kế thừa công việc của sư phụ, nghiên cứu học vấn, dạy dỗ môn
đồ. Tiếp đó bởi có tiếng là người hiền tài, được tiến cử làm quan chức ở
trong triều, từng giữ nhiều chức như Quan viên ở phủ Tây Đồ, Huyện lệnh
