Đền thờ Thừa tướng Gia Cát Lượng ở đâu nhỉ? Ở ngoài Thành Đô có Cẩm
Quan Thành là nơi rừng bách rậm rạp, cỏ non xanh rờn mọc đầy những bệ
thềm trước nhà, tràn đầy một sức sống mãnh liệt. Trong tán rợp của những
cây bách thường toả ra những tiếng hót thánh thót của chim hoàng oanh.
Lại nghĩ đến năm xưa Tiên chủ Lưu Bị ba lần tìm đến thăm lều cỏ Long
Trung, gắng hỏi han kế sách lớn thu lấy thiên hạ, cảm kích trước ân nghĩa,
Gia Cát Lượng đã dấn thân tận tụy, suốt đời bầy tỏ lòng trung thành với hai
triều đại họ Lưu, dốc hết tấm lòng của kẻ lão thần. Chinh phạt Tào Ngụy,
sớm phục hưng nhà Hán, hành động quân sự đó tuy chưa hoàn thành, Gia
Cát Lượng thân làm chủ tướng lại ngã bệnh mất ở giữa doanh trại, nghe đến
sự tích như vậy, mãi khiến những khách anh hùng hậu thế phải cảm động
mà rơi lệ vậy.
6. Gia Cát Lượng đã về trời, còn nạt được Tư Mã Ý sống.
Hồi thứ 104 trong Tam quốc diễn nghĩa “thấy tượng gỗ Ngụy đô đốc mất
mật” có chép Gia Cát Lượng dặn làm một pho tượng gỗ trang sức giống
như mình để nạt Tư Mã Ý đuổi theo, đến hồi sau lại chép việc dặn dò danh
tướng Tây Lương là Mã Đại giết Ngụy Diên, rất thần bí sinh động lại có
những phần không hợp với sự thực, tuy làm người ta vui thích thực ra có
nhiều chỗ khuếch đại tô vẽ và hư cấu.
Lịch sử có chép: phụ trách chỉ huy rút quân là Dương Nghi, lúc đó đang giữ
chức Trưởng sử ở trong bộ tham mưu. Sau khi đại quân Thục Hán rời khỏi
gò Ngũ Trượng tiến vào đường Bao Tà, dân ở đây lập tức báo cáo lại với
Tư Mã Ý. Tư Mã Ý tự mình dẫn một số quân đến xem xét, Khương Duy đề
nghị Dương Nghi vẫy cờ gióng trống, đánh lại quân Tư Mã Ý đuổi theo,
việc này sử có ghi chép rõ. Tư Mã Ý thấy thế, lập tức thu quân rút về doanh
trại, không dám tiếp cận, Dương Nghi rút quân về Tà Cốc mới cho quân
phát tang.
