quạt lông, trong phút chốc chưa quan sát kỹ, có thể đã phán đoán nhầm
tưởng là bị mắc phải mưu kế Gia Cát Lượng dẫn dụ đuổi theo, bởi thế mà
đã vội vã rút quân về.
Ông ta tự hào rằng, có thể liệu được việc sống, chẳng có thế liệu được việc
chết, lại chẳng phải là bị bắt nạt mà đến nỗi ấy, thực ra là đối với sự khéo
léo sách lược dùng người giả của Gia Cát Lượng, đã cảm thán mà thốt ra lời
vậy!
Tư Mã Ý sau này tự mình đến doanh trại bỏ trống của Thuc Hán ở gò Ngũ
Trương, xem xét bố cục, không khỏi tán tụng rằng: “Gia Cát Lượng thực là
người kỳ tài trong thiên hạ”. Doanh trại bố trí khiến Tư Mã Ý phải kính
phục như thế, tin rằng chính là “bát trận đồ” nổi tiếng nghìn năm, chúng tôi
sẽ giải thích rõ ở chương sau, ở đây không nói đến.
Một việc khác khiến người ta khó hiểu là chuyện túi cẩm nang đựng mưu
kế giết Ngụy Diên. Lịch sử có chép, Ngụy Diên đích xác chết trong cuộc rút
quân ở gò Ngũ Trượng, hơn nữa đúng là vị danh tướng Tây Lương Mã Đại
giết chết.
Mã Đại là em trai Mã Siêu, kế thừa người anh thống lĩnh quân đoàn Tây
Lương của Thục Hán, cũng là một võ tướng quan trọng của Gia Cát Lượng
phụ thuộc vào đội hậu quân của Vương Bình.
Tam quốc diễn nghĩa đã có ý miêu tả sự đối lập giữa Gia Cát Lượng và
Ngụy Diên, lại nói Ngụy Diên có tướng làm phản, đấy là bản tính trời sinh,
cũng khiến cho viên đại tướng tiên phong dũng mãnh nhất cuối đời Thục
Hán phải chịu nỗi oan khuất nghìn năm không biện bạch được. Lịch sử có
chép, Ngụy Diên là người Nghĩa Dương, tên chữ là Văn Trường, kể từ Kinh
Châu đã theo Lưu Bị, rồi vào Thục, nhiều lần lập được chiến công rất được
Lưu Bị và Gia Cát Lượng trọng dụng, từng được đề bạt đặc biệt làm Thái
thú ở Hán Trung.
Ngụy Diên khéo nuôi binh sĩ dũng hổ hơn người, là một tướng đặc biệt ưu
tú, được công nhận là mãnh tướng hàng đầu thay thế Quan Vũ sau này, có
năng lực tác chiến độc lập rất lớn, bởi thế trong một thời gian dài đượcbổ
nhiệm làm thống soái quân tiên phong, song ông ta bản tính cao ngạo,