Cuốn sách “Lục Thao” là sách binh pháp truyền thống của Trung Quốc,
tương truyền do ông Lã Vọng làm ra song phân tích nội dung, thấy đó là
tác phẩm thời Ngụy, Tấn nam bắc triều. Tuy là tác phẩm viết ra sau này,
song vẫn đại biểu cho tư tưởng quân sự lúc đó. Ở đây vẫn tìm thấy nhiều ý
nghĩa. Nghe nói những nhà tư tưởng thời Duy Tân của Nhật Bản lại thích
“Lục Thao” hơn cả binh pháp Tôn Tử, giàu có triết lý và trí tuệ đông
phương.
Trương Văn Thao trong cuốn “Lục Thao” có một đoạn bàn về phương
pháp nhận biết tài năng, có nhiều điểm gợi mở, rất đáng để chúng ta tham
khảo.
Có một hôm, Chu Văn Vương hỏi Thái Công Vọng rằng: “Quân Vương đều
phải nỗ lực để tìm hiền tài song ít có được người như vậy, trái lại còn làm
hỗn loạn thế cục, thậm chí còn dẫn quốc gia đến chỗ suy vong như vậy là
cớ làm sao?” Thái Công đáp rằng: “Đấy là bởi muốn tìm người tài song
lại dùng nhầm người chẳng tài, thậm chí hữu danh mà vô thực”.
Văn Vương nói: “Thế nào là dùng không đúng người tài?”
Thái Công nói: “Đấy là bởi chúa công chỉ chú trọng ở danh tiếng mà
không thấy người có tài thực”.
Văn Vương nói: “Nguyên nhân là ở đâu?”
Thái Công nói: “Đã là bậc quân vương, thường thích nghe ý kiến của một
bọn người, họ đều cung phụng nhận mình là tài, không ai dám phê bình họ
cho nên người khéo kết bè đảng, lắm bằng hữu, thường dễ được sử dụng,
người có chủ biến, không cùng bè đảng, trái lại thường bị bỏ quên; bọn
gian nịnh kết đảng như vậy lôi kéo nhau lên làm trở ngại con đường tiến
thân của những người tài thực sự, đến như trung thần vô tội mà bị sát hại,
gian thần hư danh mà được chức tước, cho nên tuy có nỗ lực tìm kiếm nhân
tài song chính trị vẫn hỗn loạn, quốc gia vẫn không thoát khỏi suy vong.
Gia Cát Lượng là một “thiên tài” không dễ biết đến, “Tam Quốc Chí” cũng
ghi: “'Người đương thời chưa biết đến vậy”. Có thể thấy Gia Cát Lượng
không chú trọng hư danh. Ngoài danh sĩ chân chính rất ít người thực sự
hiểu rõ chân tài thực học của ông. Lưu Biểu là người phái “Bát tuấn”, rất
nổi tiếng, thường lấy lễ mà đãi những người cũng nổi tiếng như Bàng Đức