được xem như một thứ phương tiện. Dù sao, điều quan trọng là cái mà anh
định làm lúc này. Lúc này cần sử dụng không tiếc rẻ mọi khả năng của
chiếc mặt nạ.
Post-scriptum. Tất cả những cái đó cố nhiên là lối ngụy biện sặc mùi
rượu. Anh vừa mới bộc bạch với em tình yêu của anh, và trong lúc những
lời đó còn âm vang, anh không được gán ép cho em những lý lẽ láo xược
bào chữa một cách trơ tráo cho mối liên hệ bí mật giữa chúng ta. Anh
không được gán ép nó cho chính anh. Vì anh không được làm như thế, nên
anh chuẩn bị lời vĩnh biệt chiếc mặt nạ. Nhưng có điều này làm anh hơi lo
ngại: anh không thể từ bỏ ý nghĩ rằng ngay cả khi không say, anh vẫn vận
dụng những lý lẽ như vậy vì cho rằng những lý lẽ đó là hoàn toàn tự nhiên...
“Mục đích không phải là kết quả của sự nghiên cứu, quá trình nghiên
cứu - đấy mới là mục đích”. Đúng, đấy là những lời mà bất cứ nhà nghiên
cứu nào cũng sẽ nói, như một điều đương nhiên. Thoạt nhìn thì tưởng như
những lời đó không dính líu gì với điều mà anh khẳng định, nhưng nghĩ kỹ
thì thấy chúng nói vẫn về điều ấy. Quá trình nghiên cứu, xét cho cùng,
chẳng qua là sự tiêu dùng tự do về mặt vật chất. Đổi lại với điều đó, kết quả
nghiên cứu hiển thị trong những giá trị, góp phần tích lũy tự do. Những lời
đó rõ ràng ngụ ý răn ngừa khuynh hướng lẫn lộn mục đích và phương tiện
gán cho kết quả ý nghĩa quá lớn. Anh cho rằng đó là lôgic tỉnh táo nhất trần
đời, nhưng nếu đối chiếu mọi việc thì hệ thống lập luận của anh sẽ hệt như
lối ngụy biện của cái mặt nạ say? Nhiều điều không làm anh vừa lòng. Có
lẽ vì khao khát từ bỏ cái mặt nạ, thực ra anh lại giữ nó để phòng sẵn chăng?
Hay có lẽ tự do giống như một thứ thuốc mạnh: dùng liều nhỏ thì có tác
dựng chữa bệnh, tăng liều lên thì có tác dụng xấu. Anh muốn hỏi ý kiến em.
Nếu như dù thế nào chăng nữa anh vẫn cứ phải tuân theo yêu cầu của cái
mặt nạ thì luận thuyết của anh cho rằng mặt nạ là cái nhà tù, điều mà anh đã
viết một cách hết sức chật vật và mất nhiều thời gian, mà nói gì đến luận
thuyết, tất cả những ghi chép của anh đều là sản phẩm của những quan niệm
sai lầm. Thậm chí anh không hề nghĩ tới chuyện em sẽ đồng ý với những
