Chương 17. Kết bạn và thông đồng
Trò chơi tình ái
Vào thế kỷ X trước Công Nguyên, nữ hoàng của vương quốc Sheba (gần
Yemen hiện nay) độc quyền trong việc vận chuyển gia vị, nhựa cây mật và
nhựa hương bằng đường biển đến Địa Trung Hải. Khi vua Solomon của
Israel đe dọa lấn chiếm thị trường của bà, sách xưa ghi lại rằng “bà đến
Jerusalem, với một đoàn người lớn, với đàn lạc đà chở đầy gia vị, và rất
nhiều vàng và đá quý” nhằm mở đầu một cuộc thương lượng. 28 thế kỷ
sau, nhà kinh tế học hiện đại đầu tiên, Adam Smith, nhận thấy rằng “những
người bán cùng một mặt hàng ít khi gặp gỡ nhau, nhưng cuộc trò chuyện
giữa họ thường nhằm mục đích chống lại cộng đồng, hoặc những kế sách
nhằm tăng giá thành”.
Sự thông đồng, giống như tình dục, luôn có yếu tố cổ điển và có ở khắp
mọi nơi. Nó xảy ra hiển nhiên khi hai công ty tiếng tăm cùng nhắm đến một
mục đích.
Trong vấn đề tình dục và hôn nhân, đàn ông đấu tranh giành phụ nữ và
phụ nữ đấu tranh giành đàn ông. Nhưng cách mà đàn ông đấu tranh khác
phụ nữ ở chỗ đàn ông thường có xu hướng kiếm nhiều phụ nữ. Nguyên
nhân sâu xa một phần có lẽ do đặc điểm sinh lý (đó có thể là chiến lược duy
trì nòi giống tốt bằng cách phán tán giống rộng rãi nếu giống được tái tạo
mỗi ngày, và cũng tốt khi chú tâm vào một người bạn đời nếu bạn có thể
sinh con hơn một lần mỗi năm), và có lẽ do điều kiện xã hội. Dĩ nhiên có
những người không theo quy luật đó, nhưng thường có chút sự thật trong
nhận định rằng “một người đàn bà tìm một người đàn ông để lấp đầy tất cả
các nhu cầu của họ, trong khi đó đàn ông tìm mỗi người đàn bà đáp ứng
một nhu cầu duy nhất”.
Trong xã hội đa thê, hầu hết đàn ông đều lấy nhiều vợ. Đàn ông khi được
kích thích mạnh, có thể sẽ tưởng tượng rằng cuộc sống của họ sẽ tốt hơn
