hiểm, nhưng trong đặt cược thể thao chúng ta lại cho tất cả trứng vào một
rổ. Điều gì lý giải sự khác biệt này?
Các nhà kinh tế học nhăn trán trước nhiều điều người khác cho là hiển
nhiên. Tôi không hiểu tại sao người ta lại đi bỏ phiếu. Năm 1992, có tới
một trăm triệu người dân Mỹ đi bỏ phiếu bầu Tổng thống. Tôi cá là không
ai trong số một trăm triệu người đó ngây thơ đến mức tin rằng anh ta đang
bỏ lá phiếu quyết định khiến cuộc bầu cử lâm vào nguy cơ có số phiếu
ngang bằng. Sẽ là đúng khi kể tới chiến thắng sát nút với 300 nghìn phiếu
bầu của John F. Kennedy trước Richard M. Nixon vào năm 1960, nhưng
300 nghìn khác với 1 phiếu bầu – ngay cả bằng những tiêu chuẩn chính xác
trong kinh tế học. Cũng sẽ là hoàn toàn hợp lý khi đưa ra quan sát là “nếu
ai cũng nghĩ như vậy và ngồi nhà thì lá phiếu của tôi sẽ trở nên quan
trọng”, quan sát này có độ đúng đắn và không phù hợp như nhận định là
nếu điểm bỏ phiếu là tàu vũ trụ, thì cử tri có thể bay tới mặt trăng. Những
cử tri còn lại không ngồi nhà. Sự lựa chọn duy nhất mà từng cử tri phải đối
mặt là liệu có bỏ phiếu hay không, trong hoàn cảnh là hàng chục triệu cử
tri khác cũng bỏ phiếu. Với nguy cơ gây sốc cho giáo viên môn giáo dục
công dân lớp 9 của bạn, tôi có cơ sở đảm bảo chắc chắn với bạn rằng nếu
bạn ngồi nhà vào năm 1996, sự lười biếng của bạn sẽ chẳng ảnh hưởng gì
tới kết quả. Vậy thì tại sao người ta lại đi bỏ phiếu? Tôi không biết nữa.
Tôi không chắc là tại sao người ta tặng nhau quà mua từ các cửa hàng
thay vì tiền mặt, món quà không bao giờ bị sai kích cỡ hay màu sắc. Một số
người nói rằng chúng ta tặng quà vì nó cho thấy việc chúng ta dành thời
gian đi mua. Nhưng chúng ta có thể đạt được điều tương tự bằng cách tặng
số tiền tương ứng với thời gian mua sắm của chúng ta, nó cho thấy chúng ta
dành thời gian đó để kiếm tiền.
Một người bạn của tôi tên là David Friedman gợi ý rằng chúng ta tặng
quà vì lý do hoàn toàn đối ngược – vì chúng ta muốn thông báo rằng chúng
ta không dành thời gian đi mua quà. Nếu tôi thực sự quan tâm tới bạn, có lẽ
tôi sẽ biết về sở thích của bạn đủ để có thời gian dễ dàng chọn món quà hợp
ý. Nếu tôi quan tâm tới bạn ít hơn, việc tìm món quà hợp ý sẽ là một bài
