về tài chính công đối với Trung Quốc trong việc xây dựng mạng lưới an sinh xã
hội dành cho người già đang dần hiện hữu.
NHỮNG RỦI RO TỪ SỰ BIẾN ĐỔI VỀ MẶT DÂN
SỐ ĐỐI VỚI KINH TẾ TRUNG QUỐC
Suy giảm nguồn cung lực lượng lao động
Từ mùa xuân năm 2004, hiện tượng thiếu hụt lao động tại các thành phố chủ
chốt của Trung Quốc bắt đầu được đăng tải nhiều trên các phương tiện truyền
thông. Đáng chú ý, đây không phải là sự thiếu hụt lực lượng lao động tay nghề
cao hoặc công nhân kĩ thuật mà là thiếu hụt lực lượng lao động phổ thông/lao
động không thành thạo. Sử dụng số liệu thống kê với các thành phố chủ chốt của
Trung Quốc có thể nhận thấy khuynh hướng gia tăng của sự mất cân bằng cung -
cầu lao động tại khu vực thành thị. Theo số liệu của Bộ Nguồn nhân lực và An
sinh xã hội Trung Quốc (các năm), kể từ đầu thế kỉ 21 đến nay áp lực về tuyển
dụng trên thị trường lao động khu vực thành thị Trung Quốc đang ngày càng tăng
cao. Năm 2001, tỉ lệ giữa nhu cầu tuyển người của các đơn vị/doanh nghiệp và
số người đi tìm việc cao nhất là 0,75; tỉ lệ này của năm 2002 tăng lên 0,89; năm
2003 đạt mức 0,9; năm 2004 là 0,94 và năm 2007 lên mức cao kỉ lục 0,98
. Số
liệu điều tra quý IV/2012 của Bộ Nguồn nhân lực và An sinh xã hội tại 103
thành phố (với lực lượng lao động chiếm khoảng 57% tổng lực lượng lao động
thành thị) cho thấy cung lao động tại thành thị đang không đủ cầu. Cụ thể, có
5,089 triệu nhu cầu tuyển dụng nhưng số người tìm việc tham gia vào thị trường
chỉ có 4,731 triệu người. Tỉ lệ thiếu hụt lao động quý IV là 1,08, cao hơn 0,03 so
với quý III và cao hơn 0,04 so với cùng kì năm 2011.
Vì vậy, có nghiên cứu cho rằng, dưới tác động của những biến đổi về mặt cơ
cấu dân số, Trung Quốc đã chuyển từ quốc gia có nguồn lao động “cung vô hạn”
thành “dư hữu hạn” (Vương Đức Văn và cộng sự, 2005). Sự chuyển biến này
không mang hàm ý Trung Quốc sẽ ngay lập tức thiếu hụt lao động, bởi quy mô
dân số lớn cho phép quốc gia này duy trì được quy mô lớn về số người trong độ
tuổi lao động thêm nhiều năm nữa. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển về kinh tế
và nhu cầu lao động, cũng như tác động của chính sách một con nếu không được
điều chỉnh kịp thời, sự thiếu hụt này sẽ ngày càng rõ nét. Theo số liệu dự báo của
