quá trình già hóa dân số của Trung Quốc có “độ trễ” khoảng 20 năm – tức là
bắt đầu từ những năm 1970. Hiện nay, TFR của Nhật Bản là 1,2 với tỉ lệ
sinh thô thấp hơn tỉ lệ chết thô. Từ năm 2004, quy mô dân số của Nhật Bản
bắt đầu suy giảm, có thể nói, quốc gia này đã bước vào giai đoạn 5 trong lí
thuyết dân số của Blacker. Hiện tại tỉ lệ dân số 65 tuổi trở lên của Nhật Bản
là 22% dân số, dự báo của Liên hợp quốc đến 2020 tỉ lệ này sẽ là 28%. Để
ứng phó với tình trạng dân số già hóa, Nhật Bản đã xây dựng chế độ bảo
hiểm y tế và chế độ tiền dưỡng lão toàn dân từ năm 1961. Năm 2000, Nhật
Bản thực hiện chế độ bảo hiểm y tế dài hạn với tốc độ tăng chi phí chóng
mặt. Tuy nhiên, chính điều này đã tạo ra trở ngại lớn cho việc duy trì hệ
thống dưỡng lão tại quốc gia này. Do chính phủ Nhật Bản yêu cầu người lao
động phải nộp thuế để gia tăng nguồn cung cho các quỹ dưỡng lão nên
nhiều người đã tìm cách trốn tránh bằng nhiều cách. Một con số cho thấy áp
lực mà sự già hóa dân số gây ra đối với hệ thống tài chính quốc gia đó là
hơn 50% số bảo hiểm y tế của Nhật Bản được chi cho nhóm người từ 65
tuổi trở lên. Đến năm 2025, tỉ lệ này có thể lên tới 65%.
Trường hợp Mỹ. Mặc dù nhóm dân số vàng của Mỹ – những người được
sinh ra sau Thế chiến thứ 2 – bắt đầu bước vào tuổi nghỉ hưu, nhưng so với
các nước châu Âu, các quốc gia phát triển khác, Mỹ chưa phải đối mặt với
vấn đề dân số già hóa nghiêm trọng. Bởi lẽ, bên cạnh việc tiếp nhận nguồn
dân nhập cư, Mỹ còn là một trong số ít các quốc gia phát triển có TFR lớn
hơn 2. So với nhiều quốc gia phát triển khác, hệ thống bảo hiểm dưỡng lão
của Mỹ tương đối mỏng do không bao phủ toàn bộ nhóm dân số già. Theo
quy định, tại Mỹ, người lao động phải đóng một chi phí nhất định từ 10 năm
trở lên mới được hưởng bảo hiểm dưỡng lão. Nhưng cùng với tốc độ già
hóa dân số đang tăng lên, các nghiên cứu dự báo chỉ ra rằng nếu Mỹ không
cải cách hệ thống an sinh xã hội hiện nay thì các quỹ bảo hiểm xã hội sẽ
nhanh chóng rơi vào tình trạng cạn tiền.
Nguồn: Banister và cộng sự, (2011)
Như trên đã nêu, vào thời điểm 2015, Trung Quốc có thể sẽ bắt đầu chứng
kiến sự khởi đầu của một quá trình suy giảm quy mô nhóm người trong độ tuổi
lao động và sự gia tăng của nhóm người không nằm trong độ tuổi lao động. Kết
quả là sự suy giảm của tỉ lệ người trong độ tuổi lao động/người không trong độ
