tuổi lao động. Sự suy giảm tỉ lệ này sẽ “kích hoạt tự động” sự gia tăng của tỉ lệ
phụ thuộc. Đây là điều hoàn toàn phù hợp quy luật phát triển của dân số. Nhưng
điều đáng chú ý là sự tăng lên của tỉ lệ phụ thuộc tại Trung Quốc – ngoài mẫu số
chung là sự suy giảm của nhóm 15 - 64 tuổi – không bắt nguồn từ sự tăng lên của
nhóm 0 - 14 mà từ sự suy giảm của nhóm này và sự tăng mạnh của nhóm người
trên 65 tuổi.
Sự suy giảm của nhóm người trong độ tuổi lao động có thể sẽ thực sự bắt đầu
từ năm 2015, nhưng sự suy giảm quy mô của nhóm người 0 - 14 tuổi tại Trung
Quốc – do tác động của chính sách một con – đã bắt đầu sớm hơn rất nhiều. Sau
khi đạt mức cao nhất là 356,4 triệu người (năm 1975) – tương đương 38,95%
dân số, số người trong độ tuổi này đã giảm xuống và đến năm 2030 ước chỉ còn
203,6 triệu người – tương đương 14,6% dân số Trung Quốc vào thời điểm đó.
Trong khi đó, số người từ 65 tuổi trở lên có xu hướng tăng liên tục, đến năm
2030 sẽ đạt từ 229 - 268 triệu người – tương đương 16,5% dân số Trung Quốc,
vượt qua số dân trong độ tuổi 0 - 14.
Ý nghĩa của số liệu này cho thấy nguồn bổ sung của lực lượng lao động tương
lai ở Trung Quốc đang chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của chính sách một con được
thực thi từ thế kỷ 20 cũng như các tác động khác từ sự tăng trưởng kinh tế. Sau
khi “chạm đáy” vào khoảng năm 2015 – tương ứng với tỉ lệ người trong độ tuổi
lao động/người không trong độ tuổi lao động đạt mức giá trị cực đại vào năm này
– tỉ lệ phụ thuộc của Trung Quốc sẽ bắt đầu tăng lên (Hình 7.11).
Hình 7.11: So sánh tỉ lệ phụ thuộc (dependency ratio) của Trung Quốc,
Nhật Bản và Ấn Độ (%)
