họng súng đẻ ra chính quyền, đừng tưởng các tướng quân và chính ủy kia là
sạch sẽ, tay họ, thử hỏi ai mà không nhuốm máu?
Anh nghĩ, cả đời mình cũng không làm nổi tướng quân, chính ủy, vì sợ
đánh nhau. Lục còn nói thêm:
- Đừng say sưa lắm, có trốn về đây xóm núi, thầy giáo vẫn phải đề phòng
người ta mổ bụng đó nghe. - Đây là phép tắc sinh tồn, là kinh nghiệm mà Lục
từng trải; cứ biết vậy cái đã, anh thầm nhủ.
- Thầy giáo nghe tôi - Lục giao nhiệm vụ - lên thị trấn làm một cuộc điều
tra xã hội, ai hỏi bảo họ Lục chủ trì phái tới, chẳng cần công văn, công hàm gì
cả, cứ nói rằng mình giao thầy giáo viết bản lịch sử đấu tranh giai cấp ở cái
trấn nhỏ nhoi này. Thầy giáo nghe họ thuật lại, nhưng không thể tin tất cả, và
đừng lục vấn, vì thầy giáo sẽ có ngay kiến giải. Lấy ví dụ, xe hơi trước kia
không chạy qua đây, thầy giáo đoán chắc là do ổ thổ phỉ. Thầy giáo cũng đừng
tưởng anh thợ rèn đêm nọ ngoan ngoãn cúi đầu vái lạy, nếu bức bách quá, hắn
sẽ cho thầy giáo một nhát búa vỡ sọ như chơi. Hoặc giả cái bà lão què chân
bán nước trên phố, thầy giáo sẽ ngỡ là do bị bó khi còn bé, không phải, vùng
núi này không có tục lệ đó, mụ ta bị du kích quân bắt làm con tin, mùa đông
rét như dao cắt, mụ dám tháo giày, bàn chân lạnh cóng, teo lại như vậy, phụ nữ
mà, nhà này là của mụ, chồng bị trấn áp, thằng con đầu chết ở trại cải tạo,
thằng thứ hai chạy ra nước ngoài, nay chỉ mỗi mình mụ què chân.
Lục dạy anh, cuộc sống dạy anh, khiến anh tắt ngấm những gì gọi là phẫn
uất, đồng cảm. Lục vẫn chưa buông tha, ông nói:
- Ăn đi, uống đi, sớm mai tỉnh rượu, cùng với mình lên núi, nơi ấy có một
cái miếu, máy bay Nhật đã ném bom san bằng. Quân Nhật không lên nổi trên
ấy, chỉ mới đến huyện lỵ, biết là quân du kích trốn trong miếu, nên hủy diệt
nó. Nghe nói sau khi Thái Bình Thiên Quốc thất bại, một vị hòa thượng đã xây
lập miếu này, vốn là tay tạo phản, không chống được triều đình, thất thế, lên
núi đi tu ở ẩn. ở đó vẫn còn một mảnh tấm bia vỡ chữ nghĩa không đầy đủ,
thầy giáo thử xem xem.
