Hoàn cảnh này sẽ được giải thích trong Tiền thân Kusa (số 531). Khi bậc
Ðạo Sư hỏi lời đồn ấy có đúng không và vị Tỷ-kheo ấy đáp là đúng, thì ngài
bảo:
- Này Tỷ-kheo, thuở xưa trước khi đức Phật xuất hiện ở đời, các bậc trí
nhân, ngay cả những vị hành trì một nếp tu tập không theo Chánh pháp,
trong suốt hơn năm mươi năm bước đi trong Thánh hạnh mà không thích thú
nhiệt tâm, song vì bản tính thận trọng khôn ngoan, nên không bao giờ nói
cho ai hay biết là các ông đã thối thất. Còn nay tại sao ông đã hành trì Giáo
pháp của Ta đưa đến giải thoát, và ông đang đứng trước mặt một đức Phật
Thế Tôn như Ta, sao ông dám bộc lộ sự thối thất của ông trước bốn hàng đệ
tử? Tại sao ông không giữ được tính thận trọng e dè?
Nói xong, Ngài kể một chuyện đời xưa.
*
Ngày xưa, trong quốc độ Vamsa, một vị vua trị vì tại Kosambi mệnh danh là
Kosambika. Thời ấy có hai vị Bà-la-môn ở một thị trấn kia, mỗi vị đều có tài
sản tám trăm triệu đồng và là bạn thân thiết của nhau, cả hai ông, sau khi đã
nhận thức sự tai hại của tham dục, và đã phân chia của cải ra để bố thí, liền
từ bỏ thế tục ngay giữa tiếng than khóc của nhiều người thân, khởi hành về
phía Tuyết Sơn, dựng am ẩn sĩ ở đó cho mình. Tại chốn ấy trong năm mươi
năm liền, hai vị sống đời ẩn sĩ, nuôi thân bằng trái cây, củ rừng mà hai vị
tình cờ kiếm được; song các vị không thể nào chứng đắc Thiền định.
Sau năm mươi năm ấy đã trôi qua, các vị đi du hành qua vùng quê xin muối
và đồ gia vị, lại đến vương quốc Kàsi. Trong một thị trấn của quốc độ này có
một gia chủ tên là Mandavya, đã từng là một thân hữu tại gia ngày trước của
ẩn sĩ Dìpàyana. Hai vị liền đi đến thăm ông Mandavya này; vừa trông thấy
hai vị, ông chủ nhà vô cùng thích thú, liền xây cho hai vị một am tranh, cung
cấp đầy đủ mọi loại vật dụng cần thiết của cuộc sống ẩn sĩ. Hai vị ở đó ba
bốn mùa, rồi từ giã ông, tiến về Ba-la-nại, tại đây hai vị vào ở trong nghĩa
địa trồng toàn cây Atimuttaka. Khi Dipàyana đã ở đó một thời gian như ý
muốn, ngài trở về nơi người bạn xưa lần nữa; còn Tôn-giả Mandavya, ẩn sĩ
kia, vẫn ở chỗ cũ.
Lúc bấy giờ, một ngày kia có tên đạo tặc gây cướp bóc trong thị trấn, và trở
về từ nơi ấy cùng một số của cải cướp được. Các gia chủ, lính canh, chạy ra
cùng la to "kẻ trộm" và kẻ trộm bị các người này đuổi gấp, đã thoát thân qua
