Chuyện này Bậc Ðạo Sư kể trong lúc trú tại Kỳ Viên về một Tỳ kheo còn
mẹ phải cấp dưỡng.
Hoàn cảnh chuyện này cũng giống như chuyện Sàma (số 540 tập VI). Trong
dịp này Bậc Ðạo Sư nói chuyện với chúng Tăng, Ngài bảo:
- Này các Tỷ kheo, chớ giận Tỳ kheo này. Ngày xưa, bậc hiền nhân, ngay cả
lúc sinh ra từ bụng của loài vật, và cách xa mẹ mình cũng không chịu ăn
uống gì trong bảy ngày, cứ gầy héo mỏi mòn. Dù được cung cấp đồ ăn
vương giả, họ cũng chỉ đáp: "Không có mẹ ta thì ta không muốn ăn". Tuy
thế, lúc gặp lại mẹ, họ mới chịu ăn như trước.
Nói vậy xong, Ngài kể một chuyện quá khứ.
*
Một thuở nọ, khi vua Brahmadatta trị vì tại Ba-la-nại, Bồ-tát được sinh làm
Ðại tượng vương ở vùng Tuyết Sơn. Toàn thân Voi màu trắng rất hùng vĩ, là
chúa đàn gồm tám mươi ngàn con voi vây quanh ngài, song mẹ ngài bị mù.
Ngài thường đưa cho bầy voi những quả rừng thật ngon để đem về dâng mẹ,
tuy thế, chúng chẳng đem gì về dâng voi mẹ, mà chúng ăn hết. Khi ngài hỏi
thăm và biết được việc ấy, ngài bảo:
- Ta muốn rời đàn để nuôi mẹ ta.
Thế là một đêm thuận lợi, bầy voi không hay biết ngài đưa mẹ đi đến đỉnh
núi Candorana (Chiên-đồ-gia), tại đó ngài để mẹ ở trong một hang dưới đồi,
gần một hồ nước và nuôi nấng mẹ rất chu đáo.
Bấy giờ, một người thợ rừng ở Ba-la-nại đi lạc đường và không thể nào tìm
lối ra được nên bắt đầu than khóc ầm ĩ. Nghe tiếng này Bồ-tát thầm nghĩ:
"Ðó là một người đang cơn hoạn nạn, khi ta đang ở đây mà gã gặp tai họa
thật chẳng phải lẽ". Vì vậy ngài đến gần gã, nhưng gã bỏ chạy vì quá sợ hãi;
thấy thế, chúa Voi bảo gã:
- Này người kia, anh không cần phải sợ ta, đừng chạy trốn, hãy nói tại sao
anh vừa đi vừa khóc thế?
- Tâu chúa tể, kẻ hèn này bị lạc đường đã bảy ngày qua.
Chúa Voi đáp:
