bị mất; hoặc vượt ra ngoài ý thức - thế thì tính cá nhân của bạn bị
mất.
Đó là lí do tại sao đám đông lại hấp dẫn mọi người nhiều thế. Bạn
đã bao giờ thấy mọi người trong đám đông chưa, họ trông sung
sướng thế nào? Người Mô ha mét giáo sẽ phá huỷ đền thờ, hay
người Hindus sẽ giết người Mô ha mét giáo - nhìn sự sung sướng
làm sao, sôi sùng sục, phát toả năng lượng. Những người đờ đẫn...
bạn đã thấy họ trước đây, bước đi trên phố - đờ đẫn, chết. Bây giờ
bỗng nhiên họ đã trở thành sống động - hò hét, trêu đùa lẫn nhau,
xô lên phía trước, cứ dường như cái gì đó đẹp đẽ đang sắp xảy ra.
Sao mọi người lại cảm thấy sung sướng thế trong đám đông? Sao
sung sướng trong đám đông lại trở nên lây nhiễm thế? Bởi vì trong
đám đông họ rơi xuống, họ trở thành vô ý thức. Họ làm mất tính cá
nhân của mình, họ hội nhập tính cá nhân của mình. Bằng việc vứt
bỏ ý thức của mình họ vứt bỏ tính cá nhân của mình. Thế thì họ
sung sướng, thế thì không có lo nghĩ, thế thì không có trách nhiệm.
Bạn đã bao giờ quan sát sự kiện là các cá nhân không phạm tội ác
lớn trong thế giới không? Tất cả những tội ác lớn đều do đám đông
phạm phải, không bao giờ bởi các cá nhân. Quân đội có thể phạm
phải hàng triệu tội ác. Hỏi từng cá nhân của quân đội đó và họ sẽ
bắt đầu cảm thấy có trách nhiệm. Hỏi họ, 'Một mình anh có thể làm
điều đó được không?' Họ sẽ nói, 'Không. Làm sao tôi có thể làm
điều đó một mình được? Đấy là đám đông, tôi trở nên bị mất hút
trong đó. Tôi quên mất bản thân mình. Tâm trạng đám đông, trong
đám người quá lớn. Tôi bị mất hút. Đám đông đang làm điều gì đó,
tôi đơn giản trở thành một phần của nó. Tôi đã không làm điều đó.'
Hỏi một người Mô ha mét giáo, 'Anh có thể đốt đền hay giết người
Hindus được không?' Hỏi người Hindus, 'Anh có thể sát hại người
Mô ha mét giáo được không - riêng cá nhân anh thôi?'
Đây là phép màu, nhưng chúng ta không quan sát điều đó. Không
cá nhân người Mô ha mét giáo nào xấu cả, không cá nhân người
Hindu giáo nào xấu cả... cá nhân là những người đẹp đẽ, vì mọi
người bao giờ cũng đẹp. Trong đám đông bỗng nhiên họ đổi khuôn
mặt mình... sự biến hình xảy ra. Họ không còn là cá nhân nữa, họ
không còn là con người có ý thức nữa; họ bị mất đi. Thế rồi đám
đông có cách riêng của nó, không ai có thể điều khiển được nó.
