James Quinn). Dàn kèn đồng đang chơi, các em thiếu niên hát bài “Hãy
mau quay về với chiến thắng”. Rất nhiều người trong số họ, bao gồm cả
cha tôi, không bao giờ còn quay về nữa. Đối với ông, đó là một chuyến đi
vào cõi hư vô.
Bức thư cuối cùng chúng tôi nhận được từ ông có đề ngày mùng 8 tháng
Chín năm 1941. Ông viết, "Anh đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể. Anh đã
học cách chơi domino và thực hành phẫu thuật điêu luyện.” Chúng tôi
không bao giờ được nhận lá thư kế tiếp. Chúng tôi đã phải trải qua biết bao
nhiêu chờ đợi mà không hề biết chuyện gì đã xảy ra. Mỗi lần hỏi thăm
chúng tôi đều nhận được những câu trả lời như nhau, “Anh ta đã mất tích
trong chiến đấu.” Sau cùng, vào cuối tháng Mười Hai năm 1941, chúng tôi
nhận được một lá thư từ người đàn bà đã làm việc chung với cha. Bà viết
rằng ở gần thành phố Staraya Russa bệnh viện của họ đã bị ném bom và
cha tôi đã bị giết bởi một mảnh bom. Không ai khác ngoại trừ cha tôi bị
chết. Người cha đáng thương của chúng tôi thật không may. Chúng tôi
không cách nào tìm được mộ của ông, thậm chí chưa chắc mộ ông còn tồn
tại.
Mọi người đều chờ đợi được nghe bài diễn văn của Stalin. Cuối cùng, vào
ngày mùng 3 tháng Bảy ông cũng đã phát biểu trên radio. Đó đã là ngày thứ
12 kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu và quân thù đã chiếm được một phần
lãnh thổ rộng lớn của chúng ta. Ông bắt đầu bài diễn văn của mình với từ
“Hỡi các anh chị em”. Trước kia ông ta không bao giờ phát biểu với nhân
dân bằng cách nói thân mật như vậy.
Ngay từ đầu tháng Bảy 1941, chính phủ đã cho thông báo sự thành lập của
Đội quân Tình nguyện. Ai cũng có thể tham gia tổ chức này, thậm chí kể cả
những người không thể phục vụ thường xuyên hoặc những người đã bị rút
khỏi danh sách nhập ngũ vì có những khả năng đặc biệt (tôi cũng nằm trong
số này). Người sĩ quan tuyển quân ghi tên tôi vào một sư đoàn dân quân dự
bị mới thành lập, chỉ huy bởi những hạ sĩ quan và những người đã từng
