trẻ, mặc chiếc áo vét quân phục Đức choàng ra ngoài bộ quần áo dân
thường.
Nhiều ngày trôi qua trong cuộc hành trình. Nhưng một lần chúng tôi bị
đánh thức bởi những dấu hiệu khác lạ vào giữa đêm khuya. Cửa nhà kho
nơi chúng tôi đang nằm không bị khóa, và ở xung quanh lính gác hoàn toàn
biến mất. Tất cả chúng tôi đều đứng lên vì kích động. Điều này có nghĩa
gì? Chúng tôi phải làm gì đây? Vài người hăng hái đòi bỏ trốn ngay lập
tức! Những người khác cho rằng đây là trò khiêu khích của bọn Đức, chúng
sẽ viện cớ bỏ trốn để bắn chết tất cả mọi người. Chạy trốn trên đồng trống
không có rừng rậm, giữa những cộng đồng thù địch và hàng đoàn lính địch
là một việc vô vọng. Sau khi thảo luận hồi lâu chúng tôi quyết định hẵng cứ
chờ đợi đã. Sáng hôm sau viên đội nọ bước vào căn nhà kho của chúng tôi.
Hắn nói rằng đám lính gác bị chuyển lên mặt trận, trong khi chính hắn
đứng ra bảo đảm với cấp trên là chúng tôi sẽ không trốn chạy. Hắn cũng nói
rằng từ giờ phút này hắn sẽ là người gác duy nhất. Tới lúc sáng rõ, chúng
tôi ra ngoài sắp hàng lại. Tên đội đi đằng trước, chúng tôi theo sau, và tất cả
cùng hành quân về phía đông. Các ngả đường đều kẹt cứng các đơn vị hậu
cần và dự bị của Đức đang rút lui. Lính Đức thuộc các đơn vị ấy hét với
theo tên lính canh của chúng tôi: “Việc quái gì mà mày phải áp giải chúng
nó đi như vậy? Bắn sạch chúng nó đi, trước khi chúng nó kịp bắn vào
chúng ta!” Tay lính canh của chúng tôi cứ giả vờ như không nghe gì hết.
Mọi người hỏi tôi xem bọn Đức đang la hét điều gì. Tôi không muốn làm
họ lo lắng thêm nên trả lời: "Ồ, không có gì đâu, chỉ là trò chuyện vớ vẩn
thôi, đừng để ý đến".
Đột nhiên một nỗi sợ hãi lan đi trong khắp cái khối người ngựa và xe
cộ đang rút lui ấy. Tiếng súng, sự hỗn loạn và tháo chạy vẫn tiếp tục.
Chúng tôi tìm cách vượt qua đám đông đó và tiến xa hơn trên con đường.
Rồi chúng tôi dừng lại ở một khoảng rừng nhỏ. Tên lính gác của chúng tôi
đã hoàn toàn mất phương hướng. Để trả lời cho câu hỏi của tôi xem hắn
định dẫn chúng tôi đi đâu, hắn đáp: “Tôi chỉ là một cai đội, còn tất cả các
