How to Get Rich (without getting lucky)
25
10.3 Long-term players make each other rich – Những
người có tầm nhìn chơi với nhau sẽ giúp nhau giàu lên.
Questioner: Vậy ta có nên hiểu là nếu cùng đi đường dài thì ai cũng sẽ giàu, còn
nếu đánh nhanh rút gọn thì chỉ một mình mình giàu?
Naval: Tôi thấy nhận xét của anh rất hay. Đi đường dài với nhau là một game tổng
dương. Vì ta cùng nướng bánh để ăn, cùng chăm cây để hái quả. Do vậy ta muốn
bánh bự nhất có thể, cây trĩu hết khả năng. Trong khi đó nếu đi đường ngắn, đánh
nhanh rút gọn, ta sẽ chỉ chăm chăm trái chín, chăm chăm cắt bánh.
Đấy là trường hợp của những người theo xã hội chủ nghĩa. Họ là những người
không nướng bánh, không trồng cây. Nhưng là người chĩa súng vào mọi người và
đòi bánh, đòi trái, nói rằng bánh là của chung và phải được chia đều ra, nói cây là
tài sản quốc danh phải do chính quyền quản lý.
Tôi nghĩ rằng lãnh đạo tốt là lãnh đạo không giành quyền lợi. Lãnh đạo muốn làm
tốt thì chỉ cần đơn giản là truyền cảm hứng để đội nhóm có thể hoàn thành tốt
công việc được giao. Thành quả công việc được chia công bằng nhất có thể theo
phần đóng góp, theo sự mạo hiểm, ... Chứ không phải ai có quyền cầm dao và
chăm chăm cắt bánh nhất hay giỏ to nhất và lăm lăm hứng quả nhất.
10.4 Returns come from compound interest in iterated
games - Lãi kép sẽ tích lũy trong những game có tính
chất lặp đi lặp lại.
Questioner: Hãy đến với hai khẳng định tiếp theo của anh: "Hay chơi những game
có tính tuần hoàn. Mọi loại phần thưởng trong đời bao gồm tài sản, những mối
quan hệ và kiến thức đều được trả dưới dạng lãi kép trong game này”.
Naval: Khi bạn đã làm ăn với cùng một đối tác suốt 10 năm, 20 năm hay thậm chí
lâu hơn thế bạn thấy mọi quyết định và thương lượng đều rất dễ dàng nhờ niềm tin
đã được xây dựng qua thời gian. Những ma sát, va chạm càng lúc càng ít giúp cho
việc hợp tác càng lúc càng dễ dàng. Qua đó thành tựu của cả hai có thể to hơn,
lớn hơn, thu được quả ngọt nhiều hơn.
Ví dụ bạn lập gia đình và sinh con. Quan hệ của cả hai là một mối quan hệ nghiêm
túc, đòi hỏi đầu tư công sức và thời gian lâu dài. Nhưng đó là một mối quan hệ
xứng đáng vì trên lý thuyết hai người sẽ đi với nhau đến trọn đời. So với những mối
quan hệ bồ bịch thì niềm tin sẽ không bao giờ nặng bằng một mối quan hệ hôn
nhân tốt đẹp và lâu dài.
Hay ví dụ dễ hơn là trong lĩnh vực thể thao. Ta càng khỏe mạnh bao nhiêu, càng
giỏi một môn nào đó bao nhiêu thì ta càng muốn chơi trong môn đó, càng dễ giữ
