4. TỔ CHỨC XÃ HỘI
Kim tự tháp giàu có bắt đầu với tổ chức xã hội. Tổ chức xã hội tạo ra những
tảng đá xây dựng khổng lồ nằm dưới đáy của kim tự tháp. Hãy nghĩ đến bất kỳ
nước nghèo nhất nào trên thế giới – Haiti, Bangladesh, Trung Phi, Anbania. Tất
cả đều có chung đặc tính là hỗn loạn, vô trật tự và không có khả năng tự tổ chức
về mặt xã hội. Các nước này không thể đảm bảo trật tự công cộng, không thể xây
dựng hay tu sửa cơ sở hạ tầng, không thể tổ chức và bổ nhiệm giáo viên cho các
trường làng, không thể cung ứng dịch vụ y tế.
Trong lịch sử nhân loại, những vùng giàu có trên trái đất này luôn sống chung
với các vùng nghèo. Ngay như hiện nay, số người sống trong các vùng nghèo cao
gấp 5 lần số người sống trong những vùng giàu. Xây dựng một kim tự tháp giàu
có lúc nào cũng là một công việc khó. Nhiều nhóm người chưa tìm ra phương
cách.
Cho dù người ta đã có một lần làm giàu cũng không có nghĩa là khu vực đó sẽ
luôn luôn giàu. Trong quá trình lịch sử, nhiều vùng địa lý đã trải qua thời kỳ từ
nghèo đến giàu rồi nghèo rồi giàu trở lại. Quanh vùng Địa Trung Hải, thu nhập
đầu người bắt đầu tăng tại Ai Cập năm nghìn năm trước và đạt mức cao nhất dưới
đế chế La Mã khoảng năm 350 sau công nguyên. Sáu trăm năm sau, giữa thời kỳ
Trung cổ, thu nhập đầu người giảm 90%. Một nghìn năm sau đó, thu nhập đầu
người tăng trở lại. Vào giữa thời kỳ Trung cổ, châu Âu còn nghèo trong khi
Trung Đông và Trung Quốc đã giàu. Trong thế kỷ thứ 19, tình hình lại đảo
ngược. Bảo tồn một kim tự tháp giàu có cũng khó như xây dựng nó lúc ban đầu.
Cả hai đều đòi hỏi một trình độ tổ chức xã hội cao.
Tổ chức xã hội là khởi điểm dưới đáy của kim tự tháp giàu có nhưng cũng là
những tảng xây dựng cơ bản trong từng giai đoạn làm giàu. Tất cả các xã hội
thành công thỉnh thoảng cũng gặp khó khăn mà các định chế cũ không thể giải
quyết. Nếu muốn tiếp tục thành công, các xã hội này phải biết cải tiến. Nhưng hệ
thống xã hội thường chống lại sự thay đổi và có khả năng chịu đựng to lớn thay
vì giải quyết khó khăn. Con đường kháng cự yếu nhất – để cho các khó khăn trở
thành ung nhọt – thường làm sụp đổ ngay cả những xã hội vĩ đại nhất. Hành động
cần phải có để giải quyết khó khăn của bất kỳ xã hội nào ít khi mơ hồ. Vấn đề là
