Thái và Lục Thao quản lý, gặp chuyện thì ba người cùng bàn, giao cho
người tinh thông làm sổ Long môn và sổ Tứ cước (*) đã mướn phụ trách
ghi chép thu chi của thư cục, định kỳ biên chế “bảng thu – giao” và “bảng
tồn – nợ”. Hằng năm các cổ đông lớn tề tựu xét duyệt, thư cục Hàn Xã
không phải là phường sách nhỏ tùy tiện, phải nhìn xa trông rộng, kết toán
hàng tháng tất nhiên phải cẩn trọng.
(*) Sổ Long môn và sổ Tứ cước: là những hình thức ghi chép, tính sổ kế
toán.
Dương Thạch Hương kinh doanh hiệu sách nhiều năm, tự cho mình tinh
thông đạo thương nhân. Song sau khi bàn bạc với Trương Nguyên, phát
hiện học thức về kinh doanh của hắn giỏi hơn y rất nhiều. Phường sách gia
đình của Dương Thạch Hương chỉ có một quyển thu chi, y đã từng nghe
qua “bảng thu – giao” và “bảng tồn – nợ”, chỉ có lão sử quản lý tiền lương
hay nhà buôn lớn mới có bản lĩnh thuê dùng trướng sư (người chuyên tính
toán, ghi chép sổ sách). Đó là cách thức tính sổ sách mới xuất hiện từ năm
Vạn Lịch, không ngờ Trương Nguyên lại rành rẽ tường tận. Hắn giải thích
rằng đối với mỗi khoản tiền ghi chép thì đăng ký “sổ thu”, lại đăng ký “sổ
chi” để phản ánh nguồn gốc của cùng một sổ khoản, như thế thì thu chi lời
lỗ của thư cục vừa xem đã hiểu.
Dương Thạch Hương thầm nhủ:
“Cái gọi là kỳ tài cao vợi, cao thâm khó lường chính là chỉ người như
Trương Giới Tử rồi. Kỳ tài như thế bình sinh Dương Thạch Hương ta ít
gặp, thấy hắn lập văn xã, dựng thư cục, quả là có chí lớn, văn bát cổ lại
giỏi, nhân tình cũng am hiểu, người như thế không nhanh phất lên mây thì
còn đợi đến khi nào nữa!”
