18
Sinh và Trở Thành
Chúng ta học được sinh là khổ, nhưng điều đó không chỉ có nghĩa sinh ra rồi
sau này phải chết và tái sinh vào kiếp sau. Không phải nghĩa xa xôi như vậy. Sự
khổ của sinh đang diễn ra trước mắt. Ta học được rằng sự trở thành (nghiệp hữu)
là nguyên nhân của sinh. Nghiệp hữu, sự trở thành hay sự hiện thành là gì? Mọi
thứ mà chúng ta dính chấp vào nó và đặt ý nghĩa cho nó được gọi là sự trở thành.
Ta ràng buộc vào thứ gì và coi nó là gì đó thì nó trở thành nghiệp hữu của ta. Khi
chúng ta coi thứ gì là ‘ta’, là ‘cá thể nào đó’, hoặc thuộc về ‘chúng ta’, thì đó là
sự trở thành; vì ta không nhận ra ‘ta’ hay ‘chúng ta’ chỉ là những khái niệm quy
ước mà thôi. Chúng ta nắm giữ (chấp thủ) thứ gì là ‘chúng ta’ hoặc ‘của chúng
ta’ và thứ đó lại luôn luôn thay đổi, do vậy tâm chúng ta bị dao động. Tâm bị
động với những phản ứng tích cực và tiêu cực. Chính sự trải nghiệm (cảm nhận)
sướng hay khổ đó là sinh. Khi có sinh, nó mang theo khổ, bởi vì mọi thứ đều thay
đổi và biến mất.
Ngay bây giờ chúng ta có sự trở thành không? Chúng ta có ý thức (tỉnh giác)
về sự trở thành đó không? Ví dụ vườn cây. Người chủ vườn có thể tái sinh thành
con sâu trong từng cây trái nếu ông ta không ý thức được về mình, nếu ông ta cứ
cảm giác đích thực vườn cây ‘của ông ta’. Tâm thức chấp thủ về cái vườn cây
‘của ta’ và các cây ‘của ta’ là của con sâu ở trong đó. Nếu có một ngàn cây, ông
ta có thể sẽ tái sinh thành con sâu một ngàn lần. Đó là nghiệp hữu, là sự trở
thành. Khi các cây bị chặt hoặc bị hư hại, những con sâu cũng bị ảnh hưởng; tâm
sẽ bị dao động và tái sinh trong sự bất an. Rồi thì có khổ của sinh, khổ của già, và
tiếp nối. Bạn ý thức được cách sự sống đã diễn ra như vậy không?
Thôi, những thứ trong nhà hay vườn cây vẫn còn hơi xa xôi. Hãy nhìn ngay
vào bản thân ta đang ngồi đây. Chúng ta được cấu thành bởi năm uẩn và bốn yếu
tố tứ đại. Những thứ giả tạm hữu vi (sankhara) này được ta quy nhận cái ‘ta’, là
‘mình’. Bạn có nhìn thấy những thứ hữu vi và những quy nhận đó là không thực
hay không? Không, chúng ta không nhìn ra. Và nếu chúng ta không nhìn thấy sự
thật của chúng, thì điều đó sẽ tạo nghiệp hữu, tạo ra sự trở thành. Vì chúng ta quy
