dưới triển vọng lạc quan, con số tăng trưởng thực sự trong thời kì 1970-
1980 và 1960-1980 thấp hơn số liệu trong bảng này một chút.
Thứ nhất, trong khi thúc đẩy việc cải thiện thiết chế ở các nước đang
phát triển, chúng ta cần chấp nhận rằng đó là một quá trình lâu dài và đòi
hỏi sự kiên nhẫn. Thảo luận trong Chương 3 chỉ ra rằng các nước NDC
phải mất hàng thập kỉ, nếu không muốn nói là hàng thế kỷ, để phát triển các
thiết chế, ngoài ra, thất bại cũng như sự rút lại là phổ biến trong quá trình
này; Từ quan điểm như vậy, giai đoạn chuyển tiếp từ 5 đến 10 năm được
đặt ra cho các nước đang phát triển để đưa các thiết chế của họ ngang với
“tiêu chuẩn thế giới” là hoàn toàn không phù hợp. Hơn nữa, các nước đang
phát triển hiện nay đã có tiến bộ hơn về mặt thiết chế so với các nước NDC
khi những nước này ở cùng mức độ phát triển. Do vậy đòi hỏi các quốc gia
này thiết lập một hệ thống các thiết chế mới theo “tiêu chuẩn thế giới”
trong một thời ngắn dường như là không thực tế. Dĩ nhiên điều này không
có nghĩa là các nước đang phát triển nên áp dụng các chuẩn mực thiết chế ở
thế kỷ trước. Và cũng không có nghĩa rằng các nước phát triển sẽ chấp
nhận lí lẽ “chúng-tôi-vẫn-chưa-sẵn-sàng” của chính phủ các nước đang
phát triển (xem thêm mục 4.4). Tuy nhiên, rõ ràng là chúng ta nên có một
sự công nhận sắc bén hơn về tốc độ – hay sự chậm chạp – của quá trình
phát triển thiết chế ở các nước đang phát triển.
Nhận xét thứ hai mà tôi muốn nói đến là những thiết chế “tốt” chỉ tạo ra
tăng trưởng khi kết hợp với những chính sách “tốt”. Độc giả có thể đoán ra
được rằng, khi nói chính sách “tốt” ở đây là tôi muốn nói đến những chính
sách mà hầu hết các nước NDC đã sử dụng khi họ là những nước đang phát
triển, chứ không phải là những chính sách hiện đang được khuyến nghị cho
các nước đang phát triển. Thực tế là, mặc dù chất lượng thiết chế được cải
thiện liên tục và nhanh chóng, tốc độ tăng trưởng của các nước đang phát
triển vẫn suy giảm đáng kể trong suốt hai thập kỉ vừa qua (xem mục 4.2).
Theo tôi, đó là do khả năng của các quốc gia này trong việc theo đuổi
những chính sách (thực sự) tốt đã bị cắt bỏ một cách đáng kể, đấy là kết
quả của những cuộc cải cách chính sách được thực thi trong giai đoạn này.
