LỊCH SỬ CHỮ QUỐC NGỮ 1620-1659 - Trang 370

[

←215

]

Miguel tức là Miguel BOYM (1612-1659) sinh tại Ba Lan, thuộc
gia đình quý phái, thân sinh là một Bác sĩ gốc người Hung Gia
Lợi, nhưng ông bà của Boym đã đến lập cư ở Ba Lan. Miguel
Boym gia nhập Dòng Tên tại Cracovie ngày 16-8-1631, đến Áo
Môn năm 1642. Boym tới Đàng Ngoài lần thứ nhất vào năm
1645, nhưng hai năm sau ông bỏ xứ này về Áo Môn. Năm 1651,
ông theo lời yêu cầu của « Hoàng Thái Hậu » Ning Cheng-tze, tới
La Mã để trình bày vấn đề rối loạn ở Trung Hoa. Năm 1656,
Boym đáp tầu từ Lisboa đi Xiêm. Từ xứ này, ông theo tầu buôn
của người Trung Hoa đi Áo Môn, mà viên hoa tiêu là người Hòa
Lan. Giữa hải trình bị bão, các thủy thủ Trung Hoa liền ném hết
ảnh tượng của Boym xuống biển để cúng hải thần, song bão gió
vẫn không ngớt, nên họ định quẳng chính Boym xuống biển hầu
làm nguôi cơn giận của hải thần. Cũng may họ không thi hành ý
định, nhờ đó Boym được thoát nạn. Tuy hải trình vắn, nhưng
cuộc hành trình từ Xiêm tới Áo Môn phải mất hai tháng vì gió
bão gây ra. Từ Áo Môn, Boym không thể vào lục địa Trung Hoa
được, vì quân nhà Thanh đã chiếm được Quảng Châu rồi. Do đó
Boym phải đến Đàng Ngoài để tìm cách đi Trung Hoa gặp vua
nhà Minh là Vĩnh Minh vương. Boym tới Đàng Ngoài hồi tháng
8-1658. Khi ở Áo Môn. Boym được gặp Marini cùng 6 Linh mục
Dòng Tên khác vừa từ Đàng Ngoài về, nên ông mới biết tầu chở
các Linh mục đó bị bão lớn ở đảo Hải Nam, rồi thuật truyện lại
cho Onuphre Borgès và Joseph Tissanier. Từ Đàng Ngoài, Boym
đi Quảng Tây gặp vua nhà Minh, nhưng vua đã bị hại. Boym chết
vì nước độc tại biên thùy Hoa Việt ngày 22-8-1659.