thảm sát ở Nga và sẽ xấu hổ nếu phải làm điều đó, lại hoàn toàn chấp nhận
tinh thần của nó một khi mục tiêu được mở rộng thành toàn bộ giai cấp tư
bản.
Một khi Marx đã khái quát hóa chủ nghĩa bài Do Thái của mình thành học
thuyết về tư bản, thì mối quan tâm của ông đối với người Do Thái được đẩy
ra đằng sau. Thi thoảng, như ở một bản viết trên da cừu, nó tái xuất hiện
nơi các trang viết của bộ Tư bản. Như thế này: “Nhà tư bản biết rằng mọi
hàng hóa, cho dù có xước sẹo hay bốc mùi đến đâu, thì thực sự và thực ra
đều là tiền cả, những người Do Thái được cắt bao quy đầu từ bên trong.”
Quan trọng hơn là việc giữ lại giọng điệu xúc động giận dữ rất điển hình
của chủ nghĩa bài Do Thái. Người Do Thái điển hình được thay thế bằng
nhà tư bản điển hình, nhưng những đặc điểm biếm hoạ về cơ bản vẫn thế.
Lấy việc mô tả con quỷ tư bản của Marx chẳng hạn:
Chỉ khi nhà tư bản là vốn được nhân cách hóa thì anh ta mới có một giá trị lịch sử… Điên
cuồng khai thác giá trị, anh ta không ngừng khiến con người sản xuất chỉ vì sản xuất… anh ta
có chung với người keo kiệt niềm đam mê của cải với tư cách của cải. Nhưng cái ở người keo
kiệt có khía cạnh điên cuồng thì ở nhà tư bản là hiệu ứng của bộ máy xã hội mà trong đó anh
ta chỉ là một bánh xe dẫn động… những hành động của anh ta chỉ là một chức năng của vốn,
mà thông qua công cụ quan trọng là anh ta, vốn đó được ban cho ý chí và lương tâm, để cho
việc tiêu thụ cá nhân của anh ta phải được anh ta coi là một vụ cướp nhằm vào sự tích lũy.
Liệu một sự nhân cách hóa nhân loại kỳ quặc như vậy có thể đã từng tồn
tại? Nhưng thế thì người Do Thái bài Do Thái điển hình đã thực sự tồn tại
trong đời sống thực khi nào? Việc Marx, trong cảm xúc của mình, vẫn lẫn
lộn giữa người Do Thái với nhà tư bản được thể hiện qua chú thích mà ông
bổ sung cho đoạn vừa trích ở trên. Ông nhắc tới người cho vay lãi, gọi
người này là “hình thức cũ nhưng mãi được làm mới của nhà tư bản.” Marx
biết rằng trong đầu của hầu hết độc giả của mình người cho vay lãi là người
Do Thái như lời Toussenel, hai khái niệm người cho vay lãi và người Do
Thái có thể dùng thay cho nhau được. Phần lớn chú thích đó bao gồm luận
