sau này phủ nhận mình là người Do Thái hay đã được sinh ra ở Vilna, và
trong di chúc của mình ông để lại 100 franc cho con cháu của giáo sĩ để
mua kẹo và nhảy múa bên mộ ông. Nhưng tất cả họ đều có cái mà giờ đây
đã trở thành sự thôi thúc Do Thái đặc trưng: tiến vào lãnh địa văn hóa mới
một cách tàn nhẫn.
Không phải người Do Thái nào cũng có khuynh hướng theo đuổi chủ nghĩa
hiện đại. Không có thế giới quan Do Thái nào, nói gì đến một kế hoạch áp
đặt chủ nghĩa hiện đại đối với thế giới. Một nhà nghiên cứu lịch sử văn hóa
thậm chí còn quy cho chủ nghĩa hiện đại đối với người Do Thái là “sự thiên
vị bài Do Thái hay chủ nghĩa địa phương yêu Do Thái.”
Những người Do
Thái nào đóng vai trò đổi mới quyết định trong lĩnh vực của họ thường rất
bảo thủ trong mọi khía cạnh khác của cuộc sống. Do đó, Max Liebermann
có mấy bức tranh khiến người Đức bị sốc và lo lắng - bức “Đức Kitô hài
đồng giảng trong đền” (1879) của ông mô tả Jesus là một cậu bé Do Thái -
khoe khoang rằng ông là “người tư sản hoàn toàn.” Ông sống trong chính
ngôi nhà nơi cha mẹ ông đã sống, và “Tôi ăn, uống, ngủ, đi dạo và làm việc
đều đặn như một chiếc đồng hồ nhà thờ.”
Sigmund Freud (1856-1939), có
lẽ là nhà đổi mới Do Thái vĩ đại nhất, ghét cay ghét đắng “chủ nghĩa hiện
đại” trong gần như mọi hình hài của nó. Ông đặc biệt khinh rẻ nghệ thuật
hiện đại, kết tội những người làm nghệ thuật hiện đại là bị “khiếm thị bẩm
sinh.”
Ông yêu các bức tượng hay tranh thánh mà ông sưu tầm, từ Ai Cập
cổ đại, Trung Hoa, Hy Lạp và La Mã, và ông ngồi bên bàn, xung quanh
mình là những bức tượng hay tranh đó, khá giống Abraham với các vị thần
giữ nhà của mình, nhưng không một bức tượng hay tranh thánh nào có
trước thời Phục hưng. Giống Liebermann, Freud có một lịch làm việc ngày,
tuần, tháng, năm rất cứng nhắc. Như thế này: 8-1 giờ chiều, tiếp bệnh nhân.
1-2 giờ, ăn trưa bữa chính, phải thật nhanh. 2-3 giờ chiều, đi bộ rèn luyện
sức khỏe (khi thời tiết xấu và khi về già ông thường đi bộ quanh căn nhà
lớn của mình). Sau đó, 3-4 giờ chiều, thăm khám, tiếp bệnh nhân tới tận
bữa tối, rồi lại đi bộ, tiếp theo là viết lách đến 1 giờ sáng. Lịch làm việc
tuần cũng ngặt nghèo như vậy: hai tuần một lần vào thứ Ba, họp B’nai
