riêng cho con cái các quan chức Nga. Năm 18 tuổi, bà được đưa lén qua
biên giới tới Zurich để hoàn thành việc học của mình. Năm 1898, bà kết
hôn với một chủ nhà in người Đức để có quốc tịch Đức. Từ đó trở đi, bà
dành cả đời mình cho nền chính trị cách mạng.
Có những điểm tương đồng với Marx. Giống Marx, bà có một gia cảnh
thuận lợi mà nhờ đó bà tiếp tục được hưởng lợi về mặt tài chính. Giống
Marx, bà không biết gì về tầng lớp lao động, thậm chí về tầng lớp lao động
Do Thái. Giống Marx, bà sống một cuộc đời ấp ủ chính trị trung lưu, viết
lách, diễn thuyết trên bục và tranh luận trong quán cà phê. Nhưng trong khi
sự tự căm ghét Do Thái của Marx có dạng chủ nghĩa bài Do Thái sơ khai,
thì bà lại cho rằng vấn đề Do Thái không hề tồn tại. Bà khăng khăng, chủ
nghĩa bài Do Thái là một chức năng của chủ nghĩa tư bản, được khai thác ở
Đức bởi giới địa chủ quý tộc và ở Nga bởi những kẻ ủng hộ chế độ Sa
hoàng. Marx đã giải quyết vấn đề này; ông đã “đưa vấn đề Do Thái ra khỏi
lĩnh vực tôn giáo và chủng tộc và cho nó một nền tảng xã hội, chứng minh
rằng cái thường được mô tả và ngược đãi như ‘Do Thái giáo’ chẳng là gì
ngoài tinh thần bán rong và lừa đảo, vốn xuất hiện ở mọi xã hội nơi sự bóc
lột thống trị.”
Thực ra, đó không phải điều Marx nói, cách diễn giải của bà
gắn với một sự cố ý bóp méo văn bản của Marx. Hơn nữa, khẳng định của
bà rõ ràng là không đúng. Như một nhà xã hội học Do Thái khác, Eduard
Bernstein (1850-1932), đã chỉ ra, chủ nghĩa bài Do Thái có gốc rễ bình dân
sâu xa và không thể đơn giản bị xua đi bằng chủ nghĩa Marx, ông này rất
ngưỡng mộ con gái của Marx, Eleanor, vì cô từng kiêu hãnh nói tại các
cuộc gặp gỡ công khai ở khu Đông London rằng “Tôi là một người Do
Thái.”
Ngược lại, Rosa Luxemburg không bao giờ nhắc đến chất Do Thái của
mình, nếu bà có thể tránh được. Bà cố gắng phớt lờ các cuộc công kích bài
Do Thái nhằm vào mình, và việc này thường khó làm vì hầu hết những
tranh biếm hoạ kinh khủng nhất về bà xuất hiện trên báo chí Đức. Hơn nữa,
có một nét bài Do Thái mạnh trong các cuộc công kích này, đến từ các đoàn
