hưởng của Hy Lạp có một số “đền-bang” kỳ quặc, lỗi thời, nhanh chóng bị
cuốn phăng bởi làn sóng thủy triều hiện đại không thể cưỡng nổi của các tư
tưởng và thiết chế Hy Lạp.
Người Do Thái phản ứng thế nào trước sự xâm lăng văn hóa này, với cơ
hội, cám dỗ và đe dọa, tất cả ba trong một? Câu trả lời là họ phản ứng theo
những cách khác nhau. Dù xu hướng khắt khe hóa thắng thế trước, trong,
sau thời kỳ Tha hương, và tiếp diễn thông qua việc dạy giáo luật, song có
một lực đối trọng nằm trong sự chú trọng ngày càng tăng đối với lương tâm
cá nhân mà chúng ta đã thấy. Chủ nghĩa cá nhân tâm linh nuôi dưỡng bất
đồng, nó đẩy mạnh khuynh hướng bè phái vốn đã luôn âm ỉ, đôi khi bùng
nổ, trong Do Thái giáo. Ở một thái cực, việc người Hy Lạp xuất hiện ngày
càng đẩy những người chính thống vào sa mạc, để gia nhập các nhóm
chuyên chế gồm những người duy trì các truyền thống Rechab và Nazir, và
những người coi Jerusalem là thối nát không thể cứu vãn. Các văn bản sớm
nhất được tìm thấy trong cộng đồng Qumran có từ khoảng năm 250 TCN,
khi cái thòng lọng của các thành phố Hy Lạp xung quanh Judah lần đầu
tiên bắt đầu siết chặt. Ý tưởng là rút vào nơi hoang vu, lấy lại sự nhiệt tình
nguyên sơ thời Moses, rồi quay trở lại các thành phố. Một số người, như
người Essene, cho rằng việc này có thể được thực hiện một cách hoà bình,
bằng lời, và họ giảng đạo ở các ngôi làng ven sa mạc: John Tẩy Giả sau này
theo truyền thống đó. Những người khác, như cộng đồng Qumran, đặt niềm
tin của mình nơi thanh kiếm: tự tổ chức để tham chiến, sử dụng cấu trúc 12
bộ tộc mang tính biểu tượng, và lên kế hoạch khi có một dấu hiệu đưa
những năm tháng sống nơi hoang vu của họ đến hồi kết, tiến hành một cuộc
xâm lăng kiểu Joshua vào các khu vực thành thị, khá giống với một phong
trào du kích ngày nay.
Ở thái cực khác, có nhiều người Do Thái, trong đó có những người sùng
đạo, căm ghét chủ nghĩa biệt lập và những kẻ cuồng tín mà nó nuôi dưỡng.
Họ thậm chí đóng góp cho giáo luật, dưới dạng Sách Jonah, cuốn sách mà
bất chấp những vô lý và khó hiểu của nó, thực sự là một lời kêu gọi mở
