maskil muốn tiếng Hebrew trải qua quá trình này. Tất nhiên về mặt logic,
họ nên chọn tiếng Yiddish, một thứ tiếng mà người Do Thái thực sự dùng.
Nhưng người maskil ghét cay ghét đắng nó. Họ coi nó chẳng là gì ngoài
một biến dạng của tiếng Đức. Nó đại diện cho tất cả những gì họ phản đối
nhất về ghetto và Do Thái giáo không được tái tạo: nghèo đói, dốt nát, mê
tín, tội lỗi. Họ cho rằng những người duy nhất nghiên cứu tiếng Yiddish
một cách khoa học là cảnh sát, vì cần hiểu tiếng lóng của bọn trộm cướp.
Cho nên người maskil bèn phục hồi tiếng Hebrew. Nhưng họ không biết
viết cái gì bằng tiếng Hebrew. Dự án lớn nhất của họ là chép Kinh Thánh
theo kiểu hỗn hợp, sử dụng các từ tiếng Đức bằng các ký tự Hebrew. Dự án
khá thành công. Hàng ngàn người Do Thái, nhất là những người của thế hệ
cũ, không được đi học trường thế tục, dùng nó để học tiếng Đức văn học.
Nhưng điều này đã dẫn tới việc sử dụng tiếng Hebrew ít hơn, chứ không
phải nhiều hơn. Khi người Do Thái đọc tiếng Đức và tiếp thu văn hóa thế
tục, mối quan tâm của họ đối với tiếng Hebrew giảm hay biến mất; nhiều
người thậm chí mất luôn cả Do Thái giáo. Kể cả những người giữ lại đức
tin của mình cũng thấy tiếng Hebrew kém hữu dụng hơn, khi mà các buổi
lễ và sách kinh bắt đầu sử dụng tiếng địa phương.
Quả thực, có một truyền thống Hebrew sống động nhưng mong manh trong
văn học. Người maskil cũng thấy việc đó khó chịu, vì lý do ý thức hệ. Các
học giả trung cổ vĩ đại như Maimonides từng viết bằng tiếng Ả-rập. Nhưng
việc viết bằng tiếng Hebrew cũng tồn tại ở Tây Ban Nha Hồi giáo, và từ đó
tái xuất hiện ở Ý thời Phục hưng. Một số người Do Thái Ý tiếp tục viết chữ
Hebrew rất đẹp trong suốt thế kỷ 17. Rồi truyền thống này có một thiên tài:
Moses Hayyim Luzzatto (1707-1746). Con người đáng chú ý này xuất thân
từ một trong những gia đình lâu đời nhất và danh giá nhất của cộng đồng
Do Thái Ý ở Padua, ông là một thần đồng và có những người thầy giỏi
nhất, cũng như được học tại trường đại học lớn nhất, ông học khoa học thế
tục, ngôn ngữ và văn học Hy Lạp-La Mã cổ, tiếng Ý hiện đại, ngoài một
loạt các môn nghiên cứu Do Thái giáo. Luzzatto có biệt tài chuyển hóa tư
