con gái khác của ông bị bỏ đói đến chết trong một trại tập trung của Đức
Quốc xã, và Stephan con trai cô cũng tự tử năm 1946; gia đình thế là xóa sổ
hoàn toàn. Song, chủ nghĩa Zion cũng là con ông. Ông nói với Stefan
Zweig trong những tháng cuối đời, “Sai lầm của tôi là đã bắt đầu quá
muộn… Nếu ông biết tôi đau khổ đến thế nào khi nghĩ về những năm tháng
đã mất.”
Trên thực tế, lúc Herzl qua đời, chủ nghĩa Zion đã là một phong
trào có chỗ đứng vững chắc, với một người bạn uy quyền ở Anh. Bằng cách
khởi động nó năm 1895, ông đã giúp chủ nghĩa Zion đi đầu trước gần 20
năm so với chủ nghĩa dân tộc Ả-rập, và điều đó sau này tỏ ra hoàn toàn
mang tính quyết định khi sự kiện diễn ra. Do đó, vụ án Dreyfus, đã khởi
động chủ nghĩa Zion khi đó chứ không phải sau này, cũng có thể được coi
là bàn tay của Chúa - giống như các sự kiện đáng sợ hồi những năm 1648
và 1881.
Mặc dù vậy, lúc Herzl qua đời, chủ nghĩa Zion vẫn chỉ là một dòng chảy
nhỏ giữa những dòng sông tôn giáo và thế tục lớn của sự phát triển Do
Thái. Đối thủ chính của nó là thái độ bàng quan. Cho tới tận Thế chiến I,
đại đa số giáo sĩ ở khắp nơi, dù là dòng Cải cách, dòng Bảo thủ hay dòng
Chính thống, đều cực lực phản đối chủ nghĩa Zion thế tục. Ở phương Tây,
họ đồng ý với người Do Thái đồng hóa, thế tục, họ coi nó là một mối đe
dọa đối với vị trí đã có từ lâu đời của mình, khiến nảy sinh mối nghi ngờ về
lòng trung thành của họ với tư cách công dân. Nhưng ở phương Đông, nhất
là ở Nga, nơi đa số người ủng hộ Zion sinh sống, sự phản đối tôn giáo rất
mạnh mẽ, thậm chí điên cuồng. Nó để lại các hệ quả quan trọng cho nhà
nước Israel sau này. Những người sáng lập chủ nghĩa Zion, nhìn chung
không chỉ là người phương Tây, mà họ còn là (dưới con mắt của người
Chính thống) người vô thần. Khi Herzl và Nordau cùng nhau tới lễ Sabbath
vào đêm diễn ra Đại hội Zion lần thứ nhất, đó là lần đầu tiên họ làm như
vậy kể từ thời thơ ấu - họ phải được dạy đọc kinh tạ ơn.
Người Chính
thống giáo biết tất cả những chuyện này. Đa số họ coi chủ nghĩa Zion thế
tục có thể hứng chịu mọi sự phản đối chống lại phong trào khai sáng cộng
với phản đối thêm vào đó đầy mạnh mẽ, rằng nó là một sự suy đồi báng bổ
