LỊCH SỬ KHẨN HOANG MIỀN NAM - Trang 206

tức là bọn người chỉ biết có đồng tiền, làm giàu bằng thủ đoạn sang đoạt.
Sau khi tranh đấu với bọn người nói trên, họ còn phải tranh đấu với thủ tục
pháp lý. Chúng ta, những người Pháp, nên xây dựng ở xứ này một chế độ
độc tài. Không phải độc tài bằng sức mạnh của súng đạn, nhưng là sự độc
tài của tình cảm cao đẹp.
Luật sư Zévaco đứng lên biện hộ, ca ngợi lời buộc tội của Công tố viên, vì
Công tố viên đã lưu ý đến sự thật, đến công lý và cả lòng nhân đạo. Luật
sư phân chia ra hai vụ án, vụ tranh chấp điền thổ và vụ án giết người.
Luật sư cho rằng chánh sách của nhà nước thì tốt, nhưng nhiều người thừa
hành xấu đã làm cho chánh sách trở nên xấu đối với dân chúng. Việc cai trị
trở thành xấu nếu các quan phủ (chủ quận) là người ác độc. Sau khi xảy ra
thảm trạng, có lẽ nhà nước nên nói thẳng với Mã Ngân : “Chúng tôi trả lại
cho ông số tiền 1.080 đồng mà ông đã xuất ra theo giá của nhà nước để
mua phần đất của Biện Toại. Và xin ông để nhà nước được yên”. Luật sư
nhắc lại ý kiến của Công tố viên là muốn cho bộ máy cai trị có lề lối đứng
đắn thì phải sa thải những kẻ bất lương. Luật sư nói thêm rằng : Đuổi
những tên bất lương ở cấp dưới cũng chưa đủ, phải đuổi những người ở
cấp cao hơn mà bấy lâu nhà nước đã tin cậy. Nên sa thải vài ông phủ, ông
huyện bất hảo. Chúng ta đã thấy rõ hành động của cặp bài trùng : Mã Ngân
cấu kết với một ông phủ chủ quận. Tên chánh phạm của tấn kịch đẫm máu
này chính là phủ H.
Trạng sư Zévaco cũng xin tòa tha thứ cho các bị can và lên tiếng : Xin qů
ngài đừng đưa ra một bản án nghiêm khắc, một bản án được luận ra vì
phẫn nộ. Bởi vì những người nông phu khốn nạn này mai đây cũng sẽ bị
trừng phạt khá đầy đủ rồi, khi họ trở về tới nhà. Thừa phát lại sẽ tới để tịch
thâu số lúa của họ, và lần này, quý tòa có thể tin rằng không bao giờ xảy ra
vụ nổi loạn nữa đâu. Thưa qů tòa, lần này sẽ có một bà lão khóc về cái chết
của bốn đứa con. Bốn người này đã chết, vì họ tưởng rằng có thể tự lực gìn
giữ phần đất ruộng mà họ đã từng rưới mồ hôi và máu của họ trên đó.
Một số người Pháp ở Cần Thơ và ở vài tỉnh lân cận đã đến xem phiên tòa
gay cấn này, họ tỏ ra hài lòng với bản án. Vài người ở Phong Thạnh xin
gặp những người bị tội và xin phép cho tội nhân ăn bữa cơm với thức ăn