Mở rộng Mặt trận đấu tranh
Qua thư từ và cơ sở của Đảng trên các chuyến tàu hàng tháng ra Côn
Đảo, Chi bộ đặc biệt đã cung cấp những tin tức mới nhất về đất liền. Những
hành động tàn ác của bọn gác ngục Pháp và phong trào đấu tranh của tù
nhân ở Côn Đảo được đăng ngay lên báo La Lutte (Tranh Đấu), kèm theo
cả những yêu sách đấu tranh và lời kêu gọi của tù nhân Côn Đảo đã làm
cho dư luận trong nước hết sức xúc động và phẫn nộ. Đảng ta đã tích cực
chỉ đạo phong trào đấu tranh đòi ân xá tù chính trị và vận động quần chúng
quyên góp tiền, thuốc men, thực phẩm... gửi ra ủng hộ tù chính trị ở Côn
Đảo.
Để đối phó với dư luận tiến bộ, chính quyền thực dân Đông Dương cho
tên chúa đảo hung bạo Buviê về Pháp nghỉ và điều Cơrêmadi (Crémazy) ra
thay. Cơrêmadi đã già đời trong nghề mật thám ở Đông Dương, nói sõi
tiếng Việt, thành thạo nhiều thủ đoạn mua chuộc, lừa mị. Tết dương lịch
năm 1935, trong lúc Cơrêmadi cùng binh lính và gác dang Pháp linh đình
tiệc rượu thì hắn lại “ra ân” cho tù nhân một con bò già đang bị bệnh. Được
biết con bò bị sưng gan, ruột và phổi đầy mủ, toàn thể tù nhân đã đồng tâm
phản đối không ăn. Cuộc tẩy chay vạch mặt thủ đoạn lừa mị đê tiện của
Cơrêmadi đã mở đầu một thời kỳ đấu tranh đồng loạt và quyết liệt trên đảo.
Ngày 12-2-1935, tàu Méclanh (Merlin) chở ra Côn Đảo 150 giỏ cá khô1
trong đó có 100 giỏ cá thối, lúc nhúc dòi. Đó là thứ cá phế thải mà bọn thầu
cơm tù đã mua tranh của chủ thầu phân bón với giá rẻ mạt. Tù nhân Banh I
và Banh II đều phản đối, kiên quyết không nhận. Đốc tờ Nhã đến kiểm tra
cũng xác nhận là không thể ăn được và yêu cầu loại bỏ số cá thối đó. Quản
đốc, Cơrêmadi phải hứa với tù chính trị Banh II là sẽ trả lại cho nhà thầu
100 giỏ cá thối. Nói vậy nhưng hắn lại đem phát cho các sở tù khổ sai.
Được sự chi đạo thống nhất của chi ủy, các sở tù Đá Trắng, Sở Tiêu, Sớ Củi
