khủng bố đê hèn của chính quyền thực dân, tuyệt đại bộ phận tù cộng sản
được trả lại tự do đều lao vào hoạt động.
Quá trình học tập, nghiên cứu lý luận Mác-lênin trong nhà tù đã củng cố
lập trường giai cấp và lòng tin vững chắc vào thắng lợi của lý tưởng cách
mạng. Những cuộc đấu tranh một mất một còn chống chế độ đày ải man rợ
trong tù đã tôi luyện ý chí và bản lĩnh cách mạng cho những người cộng
sản. Vì thế mà chính sách của kẻ thù không tiêu diệt được những người
cộng san mà trái lại, họ trở nên “cứng như sắt, vững như đồng”.
Đội ngũ cán bộ này đã tăng cường cả về số lượng và chất lượng lãnh đạo
cho Đảng ta, vừa đúng lúc Đảng ta nắm được thời cơ, phát động cao trào
Mặt trận dân chủ Đông Dương sâu rộng, hiếm có ở một nước thuộc địa.
Trong khi đó thì hàng trăm đáng viên Việt Nam Quốc dân đảng cùng về
một lượt chi có vài người tiếp tục hoạt động cách mạng trở lại. Đó là những
người đã chuyển hẳn sang hàng ngũ cộng sản, còn tuyệt đại bộ phận đảng
viên Quốc dân đảng nằm im, không hoạt động chính trị nữa.
Bằng vốn lý luận và những kinh nghiệm hoạt động đã được tổng kết
trong nhà tù, những người cộng sản đã thể nghiệm thành công trên nhiều
lĩnh vực hoạt động như củng cố, xây dựng cơ sở Đảng; tổ chức quần chúng;
tổ chức mít tinh, biểu tình, diễn thuyết, làm báo công khai... Có những
đồng chí trước kia là công nhân, nông dân mà nay ở tù về diễn thuyết rất
hay, biết phân tích tình hình thế giới, tình hình Đông Dương và xu thế cách
mạng tất yếu của thời đại làm cho quần chúng khâm phục và tin tưởng.
Nhiều đồng chí đã trở thành những cán bộ lãnh đạo xuất sắc của Đảng ta
trong cao trào Mặt trận dân chủ Đông Dương (1936-1939) như Nguyễn
Văn Cừ, Hoàng Quốc Việt, Lê Quẩn, Nguyễn Chí Diều, Ung Văn Khiêm,
Lê Thanh Nghị, Nguyễn Văn Linh, Hà Huy Giáp, Trần Huy Liệu... Đồng
chí Nguyễn Văn Cừ được cứ vào Ban Thường vụ Trung ương (3-1938) và
sau đó giữ chức Tổng bí thư của Đảng.
Nhà tù đế quốc không tiêu diệt được ý chí của những người cộng sản.
Những người cộng sản đã đấu tranh đòi quyền sống và biến nhà tù đế quốc
thành nơi đào tạo rèn luyện cán bộ cung cấp cho Đảng. Sau này, Chủ tịch
