trong đêm ấy tại làng Đình Bảng (Bắc Ninh) đã ra chỉ thị Nhật Pháp bắn
nhau và hành động của chúng ta. Bản chỉ thị là một cương lĩnh hành động
nhằm gấp rút chuẩn bị mọi mặt tiến tới tổng khởi nghĩa.
Rạng sáng ngày 10-3-1945, hai tàu chiến Nhật đã đổ thêm một trung đội
lính lên Côn Đảo. Không đầy một giờ sau, toàn bộ đại đội bộ binh thuộc
địa và mấy chục gác dang Pháp bị tước hết vũ khí. Quản đốc Tít xe và tên
sĩ quan chỉ huy đơn vị lính Pháp bị bắt giải về Sài Gòn sau đó mấy ngày.
Lính Pháp cũng bị bắt giam, công chức Pháp bị quản thúc tại nhà, còn bộ
máy trị tù vẫn được sử dụng dưới quyền chỉ huy của Lê Văn Trà, một công
chức thân Nhật.
Bọn gác ngục người Việt (ma tà) được trọng dụng, được trang bị súng
ngắn thay cho súng trường. Bọn tù thân Nhật được ra khỏi trại giam, nhảy
vào làm thư ký, công chức các công sở trên đảo. Nhiều tên cũng mang súng
ngắn vào sục sạo các trại giam, soi mói bọn gác ngục và rình mò tù cộng
sản. Bọn thân Nhật chia nhau giám sát tất cả gác dang Pháp, nhất là phái
Pháp Đờ Gôn. Chúng đã lôi Tút tu, Lăngtali và nhiều tên gác dang trước
đây hung ác ra đánh đập, trả thù. Bọn gác dang Pháp bị thất thế, lo sợ, bi
quan và thờ ơ trong việc coi tù.
Được sự giáo dục của Đảng bộ Nhà tù Côn Đảo, những người tù cộng
sản đã tỏ thái độ đúng mực với gác dang Pháp. Anh em đã giải thích cho họ
đường lối của Mặt trận Việt Minh là chống thực dân, chống phát xít và tay
sai để giành độc lập dân tộc, giống như cuộc đấu tranh của nhân dân Pháp
chống phát xít Đức, giải thích cho họ hiểu về chủ trương liên minh giữa
những người cộng sản và những người Pháp dân chủ chống phát xít ở Pháp
cũng như ở Đông Dương.
Anh em còn khẳng định thắng lợi tất yếu của Liên Xô và các lực lượng
dân chủ, tiến bộ chống phát xít đang tới gần và chỉ cho gác dang Pháp cách
đối phó với bọn thân Nhật. Cơrítsơchiani, một gác dang đã từng gây nhiều
tội ác đã cảm phục mà nói với những người tù cộng sản rằng:
– Có trái tim như các anh thì không cảnh ngộ nào làm cho đau khổ được.
